Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz ustawy o pracownikach samorządowych

Warszawa, 18 stycznia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-15(9)/10






Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
autopoprawki do komisyjnego projektu ustawy:
- o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz
ustawy o pracownikach samorządowych
(druk nr 2772-A).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Prezesa Rady
Ministrów do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk



Stanowisko Rządu do autopoprawki do komisyjnego projektu ustawy
o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz ustawy o pracownikach samorządowych
(druk nr 2772-A)

Rada Ministrów dostrzega potrzebę zwiększenia poziomu zatrudnienia osób
niepełnosprawnych w urzędach administracji publicznej oraz popiera inicjatywy mające na
celu aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych. Ponieważ wskazany w uzasadnieniu do
autopoprawki do komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz
ustawy o pracownikach samorządowych (druk nr 2772-A) poziom zatrudnienia osób
niepełnosprawnych w urzędach administracji publicznej jest niski, powoduje to konieczność
podejmowania działań mających na celu jego zwiększenie. Zgodnie z art. 69 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają pomocy
w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Zatem,
podejmowanie działań mających na celu zwiększenie poziomu zatrudnienia osób
niepełnosprawnych stanowi wypełnienie tej konstytucyjnej normy. Proponowana
autopoprawka wychodzi naprzeciw takim potrzebom, poprzez zwiększenie dostępności
stanowisk w administracji publicznej dla osób niepełnosprawnych.

Autopoprawka systemowo dotyczy zmian w procedurze naboru do służby cywilnej oraz
naboru dla pracowników samorządowych i pracowników urzędów państwowych.

W przedłożonej autopoprawce w zakresie naboru do służby cywilnej oraz naboru dla
pracowników samorządowych proponuje się m.in.:
1) obowiązek wskazania w ogłoszeniu o naborze informacji o najważniejszych dla
danego stanowiska pracy czynnikach utrudniających wykonywanie pracy lub o braku

takich czynników oraz informacji, czy w miesiącu poprzedzającym datę
upublicznienia ogłoszenia wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędzie
wynosi co najmniej 6%;
2) określenie, co należy uznawać za wymagania niezbędne, a co za wymagania
dodatkowe;
3) określenie konieczności złożenia dokumentu poświadczającego niepełnosprawność;
4) brak szeregowania pięciu najlepszych kandydatów wyłonionych w toku naboru
(zespół przedstawia dyrektorowi generalnemu urzędu nie więcej niż pięciu
kandydatów spośród osób spełniających wymagania niezbędne oraz w największym
stopniu wymagania dodatkowe);
5) pierwszeństwo w zatrudnieniu dla osoby niepełnosprawnej, o ile znajduje się wśród
pięciu najlepszych kandydatów wyłonionych w toku naboru.

Kolejne zmiany dotyczą ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych. W uzasadnieniu do autopoprawki wskazuje się, iż proponowane zmiany
określają minimalne standardy, jakim powinien odpowiadać nabór urzędników państwowych,
wprowadzając otwarty i konkurencyjny nabór.

Należy zauważyć, iż w stanowisku Rządu do komisyjnego projektu ustawy o zmianie
ustawy o służbie cywilnej oraz ustawy o pracownikach samorządowych (druk nr 2772),
wskazując na konieczność rozszerzenia proponowanych, w komisyjnym projekcie, zasad
pierwszeństwa w naborze dla osób niepełnosprawnych na inne grupy zawodowe, w tym na
pracowników urzędów państwowych, intencją było wyłącznie rozszerzenie stosowania tej
zasady właśnie na pracowników urzędów państwowych. Z tego powodu propozycje zawarte
w autopoprawce, wprowadzające w urzędach państwowych otwarty i konkurencyjny nabór,
wydają się zbyt daleko idące i wykraczają poza intencję Rady Ministrów. Proponuje się
rozważyć wprowadzenie do ustawy o pracownikach urzędów państwowych regulacji, iż przy
zatrudnianiu uwzględnia się pierwszeństwo osób niepełnosprawnych, które spełniają
wymagania na dane stanowisko.

Wątpliwości budzi propozycja nieszeregowania pięciu najlepszych kandydatów
wyłonionych w toku naboru. Obecnie obowiązujące przepisy, zarówno ustawy o służbie
cywilnej, jak i ustawy o pracownikach samorządowych, stanowią o hierarchizacji kandydatów
w oparciu o osiągnięty w toku naboru wynik. W przypadku odejścia od zasady szeregowania
kandydatów powstają wątpliwości, czy tego rodzaju zmiana systemowa nie spowoduje
zmniejszenia otwartości i konkurencyjności naboru, a tym samym kierownikowi urzędu
przyznane zostaną szczególne uprawnienia w zakresie ustalania kryteriów oceny oraz wyboru
najlepszego kandydata. Szczegółowa analiza tego rozwiązania wskazuje na mogące powstać
problemy praktyczne:

2
1) w przypadku, gdy w gronie pięciu najlepszych kandydatów wyłonionych w toku
naboru nie będzie osoby niepełnosprawnej albo będzie więcej niż jedna osoba
niepełnosprawna powstanie wątpliwość, w oparciu o jakie zasady kierownik urzędu
powinien dokonać wyboru osoby, która ma być zatrudniona;
2) podobna do powyższej wątpliwość powstaje w przypadku, gdy w ciągu 3 miesięcy
od dokonanego naboru zaistnieje konieczność ponownego obsadzenia tego samego
stanowiska, kiedy to kierownik urzędu może zatrudnić na tym stanowisku inną osobę
spośród grona pięciu najlepszych kandydatów wyłonionych w toku naboru.
Propozycja nieszeregowania pięciu najlepszych kandydatów wyłonionych w toku naboru,
pomimo wyrażonych powyżej wątpliwości, mogłaby zostać wprowadzona czasowo,
analogicznie jak pozostałe proponowane w komisyjnym projekcie zasady. Pozwoliłoby to na
sprawdzenie tego rozwiązania w praktyce, a następnie, w zależności od powstałych w tym
zakresie doświadczeń, na jego ewentualne utrzymanie.

Wątpliwości budzą również zawarte w autopoprawce definicje, co należy uznawać za
wymagania niezbędne, a co za wymagania dodatkowe. Wynikają one nie tylko z tego, że
celem zmian zaproponowanych w autopoprawce jest zwiększenie zatrudnienia osób
niepełnosprawnych w administracji, a wprowadzenie tych definicji będzie również
oddziaływało na osoby pełnosprawne, ale także z błędnego zdefiniowania wymagań
niezbędnych oraz dodatkowych. O ile można przyjąć, że wymagania niezbędne to wymagania
konieczne do zatrudnienia na danym stanowisku, dokładniej wymagania określające
minimalne kwalifikacje i kompetencje, jakie musi posiadać osoba, którą można zatrudnić na
danym stanowisku, o tyle wymagania dodatkowe nie są pozostałymi wymaganiami
koniecznymi do poprawnego wykonywania zadań na danym stanowisku, lecz wymaganiami
pozwalającymi na optymalne wykonywanie zadań na danym stanowisku. Z tego powodu
wymagania dodatkowe powinny być stosowane jako kryteria selekcyjne w grupie
kandydatów spełniających wymagania niezbędne.
Zdaniem Rady Ministrów, trudne będzie również jednoznaczne określenie czynników
utrudniających wykonywanie pracy, które miałyby być wskazywane w ogłoszeniu o naborze.
Lepszym rozwiązaniem byłoby umieszczanie w ogłoszeniu o naborze szeroko rozumianych
warunków pracy na danym stanowisku.
Co prawda wnioskodawca w uzasadnieniu do autopoprawki wyjaśnia, że definicje
wymagań niezbędnych i dodatkowych oraz czynników utrudniających wykonywanie pracy
odpowiadają tym zawartym w odpowiednim załączniku do zarządzenia nr 81 Prezesa Rady

3
Ministrów z dnia 1 sierpnia 2007 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania
stanowisk pracy w służbie cywilnej, to jednak nie wydaje się właściwe tworzenie definicji
ustawowych w oparciu o te zawarte w akcie prawnym niższego rzędu. Ponadto, o ile takie
odwołanie wpisuje się w system naboru w służbie cywilnej (ww. zarządzenie obowiązuje
w obrębie służby cywilnej), o tyle zupełnie inaczej jest w odniesieniu do naboru dla
pracowników samorządowych i pracowników urzędów państwowych.

Wprowadzając kryterium uwzględniania wskaźników zatrudnienia osób
niepełnosprawnych przy dokonywanym przez Radę Ministrów podziale rezerwy celowej na
zwiększenie wynagrodzeń wynikających ze zmian organizacyjnych i nowych zadań
w państwowych jednostkach budżetowych, nie określono, w jaki sposób Rada Ministrów ma
uwzględniać te wskaźniki dokonując podziału tej rezerwy. Proponuje się wykreślić art. 4.

Ponadto, Rada Ministrów proponuje:
1) wprowadzić rozwiązanie polegające
na
umieszczaniu
w
protokole
z przeprowadzonego naboru zamiast adresu kandydatów ich miejsca zamieszkania
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, podobnie jak ma to miejsce
w przypadku naborów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej;
2) objąć proponowanymi rozwiązaniami nabory na wyższe stanowiska w służbie
cywilnej;
3) określić skutki finansowe związane z koniecznością dostosowania stanowisk pracy
w urzędach do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Rada Ministrów stoi na stanowisku, że proponowane rozwiązania stanowią krok
w odpowiednim kierunku. Nie budzi również wątpliwości konieczność podjęcia inicjatywy
w zakresie zwiększenia poziomu zatrudniania osób niepełnosprawnych w urzędach
administracji publicznej. Proponowane rozwiązania wymagają rozważenia podnoszonych
w stanowisku Rządu zastrzeżeń i propozycji, tak by nowo wprowadzone zasady naboru na
stanowiska urzędnicze nie naruszały obecnie funkcjonujących zasad zapewniających
profesjonalny i zawodowy charakter korpusu służby cywilnej oraz pozostałych grup
stanowisk w administracji publicznej. Pomimo podnoszonych wątpliwości Rada Ministrów
popiera autopoprawkę do komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej
oraz ustawy o pracownikach samorządowych, z zastrzeżeniem, że zawarte w niej propozycje

4