Zabezpieczenie wierzytelności - gwarancja bankowa

Przeczytaj także: Bezpieczne transakcje gospodarcze

Gwarancja bankowa jest jedną z coraz częściej stosowanych w praktyce form zabezpieczenia wierzytelności. Rosnące zainteresowanie gwarancją bankową wynika z faktu, że jest ona jedną z najbezpieczniejszych form osobistego zabezpieczenia wierzytelności, stosowaną na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika.

Gwarancja bankowa polega na zobowiązaniu się banku (gwaranta) do zapłaty na rzecz beneficjenta gwarancji (wierzyciela), określonej kwoty wskazanej w gwarancji (sumy gwarancyjnej), na wypadek gdyby zleceniodawca gwarancji (dłużnik), nie wywiązał się lub wywiązał się nienależycie ze swojego zobowiązania wobec wierzyciela.

Dla zilustrowania istoty umowy gwarancji bankowej najlepiej posłużyć się następującym przykładem. A (wierzyciel) zawiera z B (dłużnikiem) umowę sprzedaży towaru na warunkach kredytowych. Ponieważ A (wierzyciel) nie ma pełnego zaufania do B (dłużnika), uzależnia on zawarcie wskazanej umowy sprzedaży od udzielenia przez Bank (gwaranta) gwarancji, że B (dłużnik) spełni wobec niego swoje zobowiązanie, czyli zapłaci cenę za sprzedany towar.

W przedstawionym powyżej przykładzie, stosunek prawny gwarancji bankowej powstaje pomiędzy Bankiem (gwarantem) a A (wierzycielem, będącym jednocześnie beneficjentem gwarancji). W umowie gwarancji bankowej Bank (gwarantujący wykonanie zobowiązania przez dłużnika B) zobowiązuje się względem beneficjenta gwarancji (wierzyciela A), że w razie niespełnienia gwarantowanego świadczenia przez dłużnika B – wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji. Warto przy tym wskazać, że wykonanie świadczenia pieniężnego przez bank następuje po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone dokumentami wskazanymi w gwarancji. Dokumenty te beneficjent załącza do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty.

Należy wyjaśnić, że gwarancja bankowa jest umową, w której po stronie gwaranta może występować jedynie bank (stąd nazwa umowy). Natomiast beneficjentem gwarancji może być właściwie każdy podmiot. Ponadto, przy umowie gwarancji bankowej należy także zwrócić uwagę na stosunek zlecenia, łączący bank (gwaranta) oraz dłużnika, który jest zleceniodawcą gwarancji. Banki udzielają bowiem gwarancji jedynie na zlecenie.

Za udzielenie gwarancji banki pobierają prowizję, którą powinien zapłacić dłużnik na podstawie zawartej z bankiem umowy zlecenia udzielenia gwarancji. Wysokość prowizji banku uzależniona jest od wielu czynników i najczęściej stanowi procent od wartości sumy gwarancyjnej, którą bank zobowiązuje się zapłacić beneficjentowi gwarancji na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika. Warto także wskazać, że skuteczność udzielenia gwarancji jest uzależniona od zachowania przez bank formy pisemnej. Niezachowanie tej formy będzie bowiem skutkować nieważnością umowy.

Podsumowując, gwarancja bankowa jest coraz częściej stosowaną formą zabezpieczenia wierzytelności, polegającą na pisemnym zobowiązaniu się banku (gwaranta) do zapłaty na rzecz beneficjenta gwarancji (wierzyciela), określonej kwoty wskazanej w gwarancji (sumy gwarancyjnej), na wypadek gdyby zleceniodawca gwarancji (dłużnik), nie wywiązał się ze swojego zobowiązania wobec wierzyciela. Taka forma zabezpieczenia wierzytelności jest szczególnie bezpieczna dla wierzyciela (beneficjenta gwarancji).