Bankowe klauzule niedozwolone ciągle obecne

Przeczytaj także: Umowy bankowe: uważaj na klauzule niedozwolone

Wysłany nie znaczy dostarczony

Zapisy z rejestru klauzul niedozwolonych ukróciły też liberalne podejście banków do tego, kiedy korespondencję kierowaną do klienta można uznać za doręczoną. Część instytucji automatycznie uznawała za skutecznie doręczoną korespondencję, która została wysłana na wskazany przez klienta adres (nawet zwykłym listem) – niezależnie od tego, czy odbiorca otrzymał te przesyłkę czy nie. Niektóre wręcz posuwały się do tego, że korespondencję kierowaną do klienta i odesłaną z powrotem do banku z adnotacją „adresat nieznany” lub podobną pozostawiały w aktach ze skutkiem doręczenia. UOKiK zajął w tej sprawie stanowisko, że klienta, który nie powiadomi banku o zmianie adresu do korespondencji, można obciążyć kosztami wysyłki źle adresowanej korespondencji. Niedopuszczalne jest jednak usankcjonowanie czynności, która tak naprawdę nie nastąpiła. Sąd przyznał mu rację, a tego typu zapisy trafiły do rejestru klauzul niedozwolonych.

Niedozwolone jest też stosowanie zapisów, dzięki którym bank zbyt łatwo uwalnia się od odpowiedzialności za problemy wynikające z okoliczności, które są od niego niezależne. Chodzi tu np. o wadliwe działanie bankomatów lub terminali akceptujących karty. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że takie postanowienie jest sprzeczne z przepisami prawa cywilnego, bo powoduje bowiem wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności banku wobec konsumentów, a także uniemożliwia im dochodzenie roszczeń wynikających z zawartej umowy bez względu na okoliczności. Tego typu zapisów w rejestrze jest więcej – dotyczą m.in. braku odpowiedzialności banku za awarie systemów komputerowych, łączy telekomunikacyjnych, działania poczty itp.

Reklamacja, sąd lub arbitraż

W Rejestrze Klauzul Niedozwolonych już dziś znajduje się ponad 3 tys. zapisów i bardzo szybko ich przybywa. Prawo do składania pozwów o uznanie wskazanego zapisu za niedozwolony przysługuje m.in. prezesowi UOKiK, rzecznikom konsumentów, a także samym konsumentom. Jednak droga od złożenia pozwu do uznania zapisu za niedozwolony jest bardzo długa. W indywidualnych sprawach warto więc działać inaczej. Jeśli klient banku uważa, że np. prowizja została pobrana na podstawie zapisu przypominającego którąś z klauzul niedozwolonych, powinien zgłosić się do banku z reklamacją i zażądać jej zwrotu (przypominamy, że jeżeli umowa zawiera niedozwolone postanowienia, to z mocy prawa nie są one wiążące). Należy się liczyć z tym, że bank taką reklamację odrzuci. Odmowa uznania reklamacji jest jednak podstawą, by sprawę skierować do Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego. To instytucja zajmująca się polubownym rozwiązywaniem sporów między bankami, a ich klientami-konsumentami. Arbitraż pomyślany jest tak, by rozstrzyganie spraw w tym trybie było tańsze niż w sądzie. Jednak gdyby i arbiter podzielił zdanie banku, konsument nadal ma prawo skierować spór na drogę sądową. Swoich roszczeń wobec banku-przedsiębiorcy można też od razu dochodzić w sądzie, z pominięciem arbitrażu.

Rośnie liczba wpisów

Liczba wpisów do Rejestru Klauzul Niedozwolonych rośnie lawinowo od trzech lat. To przede wszystkim efekt kontroli zapisów stosowanych przez banki spółdzielcze. Na przykład na 48 wpisów dotyczących banków, jakie pojawiły się w Rejestrze w tym roku, aż 30 dotyczy właśnie banków spółdzielczych.

Piotr Ceregra,
Jerzy Węglarz,