eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo dla biznesu › Umowa powiernicza: środki ochrony prawnej powierzającego

Umowa powiernicza: środki ochrony prawnej powierzającego

2012-03-21 12:35

Dynamika zmian ekonomicznych powoduje, że w obrocie gospodarczym najlepiej radzą sobie podmioty ściśle wyspecjalizowane. Dlatego też na atrakcyjności zyskują wszelkiego rodzaju umowy pozwalające na powierzenie prowadzenia określonych interesów majątkowych profesjonalistom. Przy czym katalog przedmiotowy zadań powierzanych wyspecjalizowanym podmiotom jest wręcz nieograniczony, poczynając od możliwości powierzenia środków pieniężnych na cele inwestycyjne, poprzez powierzenie działalności gospodarczej powiernikowi na czas sprawowania przez podmiot powierzający funkcji publicznej uniemożliwiającej prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu, kończąc na powierzeniu prowadzenia biznesu podmiotom mającym do tego odpowiednie przygotowanie merytoryczne.

Przeczytaj także: Umowa powiernicza: podatek dochodowy i PCC

Wielokrotnie użyte powyżej słowo „powierzać” nie jest bynajmniej przypadkowe. Jednym z wielu narzędzi służącym osiągnięciu celu w postaci przekazania prowadzenia określonych interesów majątkowych wyspecjalizowanym podmiotom jest właśnie umowa powiernicza. Nie mniej jednak to nie jedyny sposób wykorzystania umów powierniczych. Oprócz czynności powierniczych typu zarządczego, z którymi mamy do czynienia w przypadku powierzenia prowadzenia określonego interesu majątkowego, umowy powiernicze wykorzystuje się również w celach zabezpieczenia wierzytelności jak na przykład w przypadku umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Tym bardziej. że w roku 2000, Sąd Najwyższy potwierdził dopuszczalność przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2000 roku, sygn. akt III CKN 246/00). Takie zróżnicowanie zastosowań instytucji powiernictwa wynika z jej bardzo pojemnej formuły prawnej. Jednakże powoduje to znaczące trudności w jednoznacznym sformułowaniu definicji powiernictwa. Nie sposób zatem przeprowadzić analizy takiej konstrukcji prawnej bez krótkiej chociażby charakterystyki powiernictwa jako takiego.

Zdefiniowanie powiernictwa jest zajęciem niezwykle karkołomnym, w piśmiennictwie można znaleźć wiele różnych, nieczęsto sprzecznych ze sobą definicji. Na potrzeby tego artykułu przyjmijmy, że z powiernictwem mamy do czynienia w sytuacji gdy jedna osoba (powierzający lub fiducjant) przenosi w określonym celu na rzecz drugiej osoby (powiernik lub fiducjariusz) własność określonej rzeczy, przy jednoczesnym zastrzeżeniu, że może korzystać z niej tylko i wyłącznie w określony w umowie sposób, służący wypełnieniu celu przysporzenia. W stosunkach zewnętrznych, to jest z osobami trzecimi, powiernik występuje jako pełnoprawny właściciel i nie jest on ograniczony wobec tychże osób, treścią umowy powierniczej.

Ograniczenie w korzystaniu z przedmiotu umowy powierniczej ma bowiem skutek jedynie Inter partes, czyli jedynie między stronami umowy powierniczej. Dlatego też czynności powiernicze zaliczane są do czynności opartych na zaufaniu między stronami (stąd nazwa rzymskiego pierwowzoru tejże instytucji prawnej to fiducia – pochodzi ona od łacińskiego słowa fides - zaufanie). Niemniej jednak, trafny wybór osoby powiernika nieczęsto rodzi problemy, dlatego też zawsze istnieje ryzyko nadużycia przez powiernika swojej uprzywilejowanej pozycji. Z tego też powodu, w sytuacji gdy decydujemy się na skorzystanie z tego elastycznego instrumentu prawnego, niezwykle istotne jest rozeznanie w środkach prawnych, którymi powierzający może się bronić przed nieuczciwym powiernikiem.

Po pierwsze, wymaga podkreślenia, że umowa powiernicza ma charakter obligacyjny. W związku z czym, pierwszym i podstawowym środkiem ochrony powierzającego jest roszczenie odszkodowawcze z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego (art. 471 i n. Kodeksu Cywilnego). Zgodnie z art. 472 Kodeksu Cywilnego powierzający, co do zasady, będzie odpowiadał już za niezachowanie należytej staranności. W sytuacji gdy nic innego nie zostało uregulowane w umowie powierniczej, przez należytą staranności należy rozumieć staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, przy czym należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 § 1 i 2 Kodeksu Cywilnego). Oczywiście w umowie powierniczej można określić zakres odpowiedzialności powiernika znacznie szerzej, wskazując na przykład określone obowiązki, za których niedopełnienie będzie odpowiadał powiernik.

 

1 2 3

następna

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: