Kara umowna a uzyskanie odszkodowania

Przeczytaj także: Kary umowne jako zabezpieczenie wykonania umowy

W umowie o dzieło, w której Zamawiający zleca, a Wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, sugeruje się zastosować zapis:

1. W przypadku zwłoki w wykonaniu dzieła Wykonawca zobowiązany jest do zapłaty kary umownej w wysokości 0,1% należnego mu wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki.
2. W przypadku zwłoki przekraczającej dziesięć dni Zamawiającemu przysługuje prawo do odstąpienia od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu

W umowie o wykonanie robót budowlano-montażowych, w której Zleceniodawca zobowiązuje się wykonać prace budowlano-montażowe, należałoby zastosować zapis:

"Zleceniodawca naliczy Zleceniobiorcy kary umowne w wysokości 0,25% wartości wynagrodzenia o jakim mowa w zawartej umowie, za każdy dzień kalendarzowy opóźnienia w oddaniu przedmiotu umowy. Nie uchybia to prawu Zleceniodawcy do dochodzenia odszkodowania za szkodę, której wartość przewyższa wartość naliczonej kary umownej."

W umowie przewozu, w której przewoźnik zobowiązuje się dokonać przewozu w określonym terminie, może wyglądać to tak:

"W przypadku niewykonania przewozu w terminie określonym w zawartej umowie Nadawca może żądać zapłaty kary umownej w wysokości .................. złotych za każde rozpoczęte dwanaście godzin zwłoki. Nie jest zwłoką przestój wynikający z opóźnień odprawy celnej."

Podsumowując, w oznaczaniu kary umownej, warto zawrzeć zdanie, że "Jeżeli otrzymane kary umowne nie pokryją faktycznie poniesionych szkód stronom przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych."

Ponieważ wysokość kary umownej nie może być zbyt wygórowana, przedsiębiorca powinien zostawić sobie furtkę na wypadek, gdyby jednak okazało się, że odszkodowanie jest zbyt niskie w stosunku do strat, jakie poniosła jego firma.

"Gdy wierzyciel poniesie szkodę przewyższającą wartość kary umownej, nie będzie mógł dochodzić w tym zakresie odszkodowania przewyższającego karę umowną, chyba że strony w umowie postanowiły inaczej. Dlatego w umowach należy zawsze stosować taki zapis" - podkreśla Kinga Kiniorska.

---

1. w wypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy lub jej części Przyjmujący zamówienie zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz Zamawiającego kary umownej w wysokości 0,8% wartości dostarczonej partii wyrobów (towaru) za każdy dzień zwłoki.
2. W sytuacji, gdy kara umowna, przewidziana w ust. 1, nie pokrywa szkody, Zamawiającemu przysługuje prawo żądania odszkodowania na zasadach ogólnych."

---

Agata Szymborska-Sutton, Tax Care

Pełna opinia prawna firmy Koksztys Kancelaria Prawa Gospodarczego w zakresie kar umownych

Kara umowna jest przejawem ogólnej odpowiedzialności kontraktowej, a obwarowanie zobowiązania karą umowną ma na celu m. in. zwiększenie realności jego wykonania oraz ułatwienie naprawienia szkody powstałej w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem.

Należy przede wszystkim wskazać, że zastrzeżenie kary umownej zależy wyłącznie od woli samych stron. Łączą się z tym pewne ułatwienia, ale też i niedogodności, dlatego też określenie jej jako składnika umowy powinno być wyraźne. Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. kara umowna ma na celu naprawienie szkody, można więc przyjąć twierdzenie, że jest to swoista postać odszkodowania, co potwierdza fakt, że kara umowna nie jest karą w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz jedynie sankcją oznaczoną w pieniądzu, chyba że w ramach swobody umów wierzyciel zastrzeże sobie inne świadczenie.

Podstawowym rozróżnieniem pomiędzy karą umowną a odszkodowaniem ogólnym z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania polega na tym, iż z nałożeniem, zastosowaniem kary umownej nie wiąże się konieczność wykazywania powstałej szkody, co jest czasem utrudnione bądź wręcz niemożliwe. Jedyną przesłanką zastosowania, obciążenia dłużnika karą umowną jest spełnienie zapisów wskazanych w umowie. Charakteryzuje się więc dużą łatwością w zastosowaniu, a także stanowi narzędzie do wywierania wpływu na dłużnika, aby wykonał swoje zobowiązania w sposób należyty i w terminie.