Zmiana oprocentowania kredytu - niedozwolone klauzule

Przeczytaj także: Niedozwolone klauzule w umowach bankowych

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy zarzucił kredytodawcy, że w rezultacie tego niejednoznacznego sformułowania nie jest wiadomo, czy nastąpi zmiana oprocentowania kredytu w razie nawet wystąpienia jednego czy kilku czynników. Nie można również stwierdzić, o ile zmieni się oprocentowanie, skoro omawiana klauzula dotyczy jedynie wzrostu o określoną wartość punktu procentowego wskazanych czynników, nie zawierając informacji o sposobie wyliczenia nowego oprocentowania. Nadto niedozwolony charakter tej klauzuli nie może budzić wątpliwości, skoro nie obliguje banku do obniżki stopy oprocentowania kredytu w wypadku zmiany czynnika bądź czynników na korzyść kredytobiorcy.

---

Kredytobiorcy, wobec których bank stosował niedozwoloną klauzulę zmiennego oprocentowania, mogą dochodzić zwrotu nadpłaconych rat.

---

Punktem odniesienia jest stałe oprocentowanie z dnia zawarcia umowy. Wprawdzie - na co zwrócił uwagę SN - samo zastrzeżenie przez bank zmiennej stopy procentowej kredytu nie stanowi niedozwolonej klauzuli wzorca umownego, niemniej sposób określenia przez bank warunków zmiany stopy procentowej kredytu podlega ocenie z punktu widzenia konsumenta. W tym zakresie banki powinny zachować szczególną staranność w odniesieniu do precyzyjnego, jednoznacznego i zrozumiałego dla kontrahenta określenia tych warunków. Pomijając wielość i zmienność czynników (np. stawek WIBOR) należy zauważyć, że w zakwestionowanej klauzuli bank w żaden sposób nie ograniczył możliwości dokonywania zwyżek oprocentowania, jeżeli wystąpiła tylko zmiana o przynajmniej 0,25 punktu procentowego chociażby jednego z tych parametrów. Zabrakło tez ograniczenia co do wysokości wzrostu, konkretyzacji wymienionych czynników i określenia ich relacji.

Inne kwestionowane zapisy

Dla porównania, w innym banku w przypadku umów kredytowych tzw. starego portfela, zastrzeżenie umowne zmiennego oprocentowania brzmiało jeszcze mniej konkretnie. Przedsiębiorca ten zastrzegał, że "zmiana wysokości oprocentowania Kredytu może nastąpić w przypadku zmiany stopy referencyjnej określonej dla danej waluty oraz zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub krajach zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest podstawą waloryzacji".

---

Niedozwolone postanowienie w sprawie zmiany oprocentowania kredytu:

"Kredyt oprocentowany jest według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w okresach, za które naliczane są odsetki. Wysokość ustalonego oprocentowania może ulec zmianie w przypadku zmiany o co najmniej 0,25 punktu procentowego jednego z niżej wymienionych czynników:

• 1/stawek WIBOR
• 2/stopy procentowej bonów skarbowych 52-tygodniowych
• 3/stopy redyskonta weksli NBP
• 4/stopy procentowej kredytu lombardowego NBP
• 5/wysokości stopy rezerw obowiązkowych.

Zmiana wysokości oprocentowania następuje z dniem wejścia w życie w bankach Uchwały Zarządu Banku zmieniającej wysokość stopy procentowej."
(oczekuje na wpis do rejestru klauzul zakazanych prowadzonego przez Prezesa UOKiK)

---

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)
• Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.