Kary umowne jako zabezpieczenie wykonania umowy
2011-11-09 12:35
Przeczytaj także: Kara umowna: kiedy można żądać jej zmniejszenia?
Zmniejszenie wysokości kary
Zasada, że wierzyciel może żądać zapłaty kary umownej w takiej wysokości, jaką zastrzeżono w umowie, jest łagodzona przez możliwość tzw. miarkowania, czyli zmniejszenia wysokości kary umownej na podstawie art. 484 § 2 K.c. Przewiduje on, że jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej. To samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Wprawdzie możliwość dochodzenia kary umownej nie jest uzależniona wprost od wystąpienia szkody, jednak ocena zaistniałej z tego powodu szkody może mieć wpływ na ograniczenie wysokości dochodzonej kary umownej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2006 r., sygn. akt V CSK 34/06). Miarkowanie nie powinno jednak prowadzić do zredukowania kary do wysokości równej poniesionej przez wierzyciela szkodzie (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2005 r., sygn. akt II CK 626/04).
Pojęcie "rażąco wygórowanej" kary umownej nie jest sprecyzowane w przepisach prawa. Daje ono jednak możliwość elastycznego stosowania instytucji miarkowania kary umownej, opierającej się w dużym stopniu na uznaniu sędziowskim, uwzględniającym konkretne okoliczności sprawy. Dotyczy to chociażby sytuacji, gdy żądana kwota w żaden sposób nie przystaje do negatywnych skutków, które swoim zachowaniem spowodował dłużnik.
Przyjmuje się, że sąd może zmniejszyć karę umowną jedynie na wniosek dłużnika. Wniosek taki powinien w zasadzie być zgłoszony w sposób wyraźny, tym bardziej, gdy dłużnik reprezentowany jest przez adwokata. Nie zawsze samo żądanie oddalenia powództwa o zasądzenie kary umownej może być potraktowane przez sąd jako żądanie zmniejszenia kary. Taka sytuacja nie zachodzi, gdy żądanie oddalenia powództwa nie ma w istocie żadnego związku z karą umowną i nie wynika z kwestionowania jej co do zasady albo co do wysokości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2003 r., sygn. akt II CKN 240/01).
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.
1 2
oprac. : Andrzej Janowski / Gazeta Podatkowa
Przeczytaj także
-
Kara umowna za odstąpienie od umowy – dopuszczalna?
-
Kara umowna na wypadek odstąpienia od umowy - uchwała SN
-
Instytucja kary umownej w kc
-
Umowa deweloperska: kara umowna opodatkowana
-
Kara umowna okiem SN
-
Kary umowne - warto stosować
-
Kara umowna a uzyskanie odszkodowania
-
Wygórowana kara umowna? Dłużnik powinien wskazać jej wysokość
-
Wysokość kary umownej podlega kontroli sądu