Urlop zaległy po 31 marca na wniosek pracownika

Przeczytaj także: Przedawnienie prawa do urlopu

Pytanie: Podobno w przypadku gdy pracownik do 31 marca nie wykorzysta urlopu zaległego, to może wypisać prośbę o to, że chce wykorzystać ten urlop zaległy do końca określonego czasu, np. do końca lipca roku tego samego. Czy jest jakaś podstawa prawna takiego postępowania albo wyrok sądu? Czy w ogóle można tak zrobić?

Odpowiedź: Pracownik powinien wykorzystać urlop maksymalnie do 31 marca. Wniosek pracownika nic nie zmieni.

1. Pracownika można zmusić do wykorzystania urlopu zaległego

Przepis kodeksu pracy wyraźnie stanowi, iż urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w planie urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem należy mu udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego. Tym samym graniczną datą udzielenia zaległego urlopu jest 31 marca kolejnego roku. Przyjmuje się, że wystarczającym dla spełnienia ustawowego obowiązku będzie rozpoczęcie przez pracownika urlopu najpóźniej 31 marca.

Częstym problemem, z jakim spotykają się pracodawcy, jest niechęć pracowników do wykorzystywania zaległych urlopów do końca marca kolejnego roku. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że pracodawca może wysłać pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody.

Zdaniem SN: Urlop najpóźniej do 31 marca

Przepis art. 168 kp dopełnia regulację kodeksową co do czasu, w jakim urlopy powinny być udzielane, nie uzależniając swego postanowienia, że ma to nastąpić „najpóźniej do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego” żadnymi warunkami i nie przewidując żadnych wyjątków. Zdaniem Sądu z uwagi na przedmiot, cel i zakres art. 168 kp nie da się wywieść warunku, że zastosowanie art. 168 kp zależne jest od zgody pracownika. Warunek taki nie został wyrażony w powołanym przepisie (...). Sąd podkreślił, że prawo do urlopu wypoczynkowego określone jest przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującym i to w odniesieniu do obu stron stosunku pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w określonym rozmiarze i terminie określonym według ustalonych zasad, a z drugiej strony pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu (por. art. 152 § 2 kp) i nie może odmówić wykorzystania urlopu udzielonego zgodnie z przepisami prawa pracy. (Wyrok SN z 24 stycznia 2006 r., I PK 124/05, OSNP 2006/23-24/354)

2. Za nieudzielenie urlopu grozi kara

Należy pamiętać, że nieudzielanie pracownikowi niewykorzystanego urlopu do końca marca następnego roku w większości przypadków (poza okolicznościami skutkującymi z mocy prawa przesunięciem lub przerwaniem urlopu - np. choroba pracownika) stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika, zagrożone karą grzywny. Z uwagi na powyższą odpowiedzialność pracodawca powinien udzielić pracownikowi zaległego urlopu do 31 marca następnego roku kalendarzowego.

Niezachowanie wskazanego terminu, a więc nieudzielenie pracownikowi urlopu za dany rok kalendarzowy do końca I kwartału następnego roku, będzie stanowić naruszenie obowiązujących przepisów, nie spowoduje to jednak utraty prawa do zaległego urlopu, z którego pracownik będzie mógł skorzystać aż do przedawnienia roszczenia o urlop.

Należy podkreślić, że oświadczenie pracownika, w którym deklaruje on chęć skorzystania z zaległego urlopu w terminie późniejszym, np. do końca lipca następnego roku kalendarzowego, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku udzielenia zaległych urlopów w terminie określonym przepisami Kodeksu pracy.

3. Wyjątkowo można udzielić urlopu później

W sytuacji, gdy pracownik z przyczyn obiektywnych (np. choroby czy urlopu macierzyńskiego) nie wykorzystał urlopu do 31 marca, pracodawca powinien udzielić zaległego urlopu w późniejszym terminie, uzgodnionym z pracownikiem.
Pracownik miał zaplanowany urlop od 25 do 31 marca. W dniu 23 marca dostarczył pracodawcy 2-tygodniowe zwolnienie lekarskie. Pracodawca ma obowiązek przesunąć urlop na później i udzielić go w terminie uzgodnionym z pracownikiem.

Podstawa prawna:

• art. 168, art. 282 § 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.