Postępowanie upadłościowe a dochodzenie odsetek od wierzytelności

Przeczytaj także: Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym

W przypadku upadłości układowej także obowiązuje zakaz zaspokajania odsetek od dnia ogłoszenia upadłości, jednakże nie uniemożliwia to dochodzenia tych odsetek od samego upadłego. Po zakończeniu upadłości układowej, dłużnik przystępuje do realizacji postanowień układu i jego majątek nie stanowi już masy upadłości, co umożliwiałoby teoretycznie zaspokojenie z niego odsetek także za okres po ogłoszeniu upadłości. Jeżeli układ przewiduje nowe terminy płatności (spłata w ratach) to uznać trzeba, iż w wyniku jego zawarcia – od chwili prawomocnego zatwierdzenia układu, wierzyciele tracą prawo do ich naliczania, ze skutkiem od dnia ogłoszenia upadłości.

Odsetki te pozostają w stanie swego rodzaju zawieszenia aż do chwili prawomocnego stwierdzenia wykonania układu. Z chwilą bowiem uchylenia układu wierzyciel odzyska prawo dochodzenia wierzytelności w pełniej nie zapłaconej kwocie, wraz ze wszystkimi odsetkami, tak jakby układu nigdy nie zawarto. Jeżeli układ zostanie wykonany- umorzeniu podlegać będzie cała wierzytelność układowa a zatem zniknie także podstawa do żądania odsetek za okres po ogłoszeniu upadłości.

Co więcej, prawo upadłościowe i naprawcze nie zakazuje dochodzenia zapłaty tych odsetek w czasie trwania postępowania upadłościowego, a jedynie ich zaspokojenia z masy upadłości. Nic nie stoi więc na przeszkodzie wytoczeniu powództwa przeciw upadłemu, ponieważ nie jest to roszczenie dotyczące masy upadłości. Jeżeli na przykład postępowanie upadłościowe trwa dłużej niż rok, to należne odsetki wynoszą 13% kwoty głównej wierzytelności a po trzech latach stanowią już 39%. Przy znacznej wysokości kwoty głównej wierzytelności kwota takich dodatkowych odsetek może okazać się znaczna. Pojawia się jednak problem w sensowności wytaczania takiego powództwa, w sytuacji gdy zobowiązany zostanie wykreślony z rejestru po zakończeniu upadłości likwidacyjnej.

Należy zwrócić tutaj także uwagę na jeszcze jeden element, który wierzyciele spółek prawa handlowego powinni brać pod uwagę. Chodzi mianowicie o odpowiedzialność subsydiarną niektórych osób lub podmiotów za długi spółek, które reprezentują. Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie za długi spółki, w przypadku gdyby egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Tutaj nie ma znaczenia koniec prawnego życia spółki w wyniku upadłości likwidacyjnej, bowiem członkowie zarządu co do zasady przejmą jej odpowiedzialność za niezaspokojone w postępowaniu upadłościowym długi. Dotyczy to także nieprzedawnionych odsetek, także za okres po ogłoszeniu upadłości, bowiem należą się one zgodnie z treścią art. 481 Kodeksu cywilnego. To samo dotyczy wspólników spółki jawnej, którzy całym swoim majątkiem odpowiadają za zobowiązania spółki w przypadku bezskuteczności egzekucji z jej majątku.

Podobnie odpowiadają inne zobowiązane do spełnienia świadczenia osoby trzecie, np. poręczyciele czy gwaranci. Warunkiem jednak możliwości dochodzenia od tych podmiotów odsetek za okres po ogłoszeniu upadłości jest wymagalność i egzekwowalność tych odsetek. Skoro bowiem odsetki te nie podlegają zaspokojeniu w postępowaniu upadłościowym, czynności podjęte przez wierzycieli w tym postępowaniu(zgłoszenie wierzytelności)nie przerywają ani ich biegu ich naliczania ani wymagalności.

Postępowania upadłościowe mogą trwać nawet trzy lata i więcej i to od wierzyciela zależy czy zabezpieczy możliwość uzyskania zaspokojenia odsetek od swych wierzytelności. Może to zrobić wyłącznie wytaczając powództwo poza postępowaniem upadłościowym. W ten sposób, kiedy już egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, będzie mógł dochodzić swych nieprzedawnionych roszczeń od podmiotów subsydiarnie odpowiedzialnych, lub w przypadku zakończenia upadłości układowej, także od samego dłużnika. Zawsze jednak wytoczenie tego typu powództwa powinna poprzedzić analiza realnych możliwości przeprowadzenia egzekucji już po uzyskaniu tytułu wykonawczego.