Wypowiedzenie zmieniające a wypłata odprawy

Przeczytaj także: Zmiana nazwy stanowiska pracy a nowa umowa

Nie ma wątpliwości, że odprawa przysługuje pracownikowi, który odmówił przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy na podstawie wypowiedzenia dokonanego w ramach zwolnienia grupowego. W przypadku wypowiedzenia zmieniającego dokonanego z przyczyn niedotyczących pracownika sytuacja jest bardziej skomplikowana.

Już w wyroku z 9 listopada 1990 r. (I PR 335/90, OSP 1991/9/212) Sąd Najwyższy orzekł, iż w pewnych przypadkach odmowa przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy może być potraktowana jako współprzyczyna rozwiązania stosunku pracy. Skutkuje to brakiem prawa do odprawy. Zasadnicze znaczenie ma w tej sytuacji ocena, czy proponowane warunki były na tyle niekorzystne, że można było z góry zakładać, iż pracownik ich nie przyjmie. Ocena tej okoliczności należy do sądu (wyrok SN z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09, LEX nr 560731).

Z nielicznych orzeczeń Sądu Najwyższego w tego typu sprawach można wysnuć wniosek, że decydujące jest, czy po wypowiedzeniu zmieniłyby się drastycznie warunki wynagradzania pracownika. Jeżeli tak, to należy się spodziewać, że pracownik odmówi ich przyjęcia i będzie miał prawo do odprawy. Jeśli natomiast zmieniłyby się inne warunki zatrudnienia, np. miejsce pracy pracownika, można oczekiwać, że postępując racjonalnie, pracownik powinien je przyjąć.

Przykładowo w wyroku z 16 listopada 2000 r. (I PKN 79/00, OSNP 2002/10/240) Sąd Najwyższy orzekł, że rozwiązanie stosunku pracy wskutek wypowiedzenia warunków płacy, które prowadziłoby do radykalnego obniżenia wynagrodzenia pracownika, może być uznane za dokonane wyłącznie z przyczyn dotyczących pracodawcy i uzasadniać roszczenie pracownika o odprawę pieniężną.

W rozpatrywanej przez SN sprawie wskutek wypowiedzenia zmieniającego warunki wynagradzania pracownicy nie ulegały zmianie. Zmiana polegała tylko na czasowym wykonywaniu pracy w miejscowości odległej o 90 km od miejsca zamieszkania pracownicy. Zdaniem sądu w tej sytuacji odmowa przyjęcia nowych warunków pracy stanowiła współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę, ponieważ proponowane warunki pracy nie nosiły znamion szykany i nie były na tyle niedogodne, że ich nieprzyjęcie przez pracownicę było prawdopodobne.

Według sądu wprawdzie dłuższy czas dojazdu do miejsca pracy jest okolicznością niedogodną dla pracownika, ale z drugiej strony przyjęcie tego warunku pracy umożliwiłoby kontynuację zatrudnienia na tych samych warunkach płacowych. Dlatego SN przyjął, że zmiana warunków nie była rażąco niedogodna, a odmowa ich przyjęcia stanowiła współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę, co pozbawiło pracownicę prawa do odprawy pieniężnej.

Podstawa prawna:

• art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844, ze zm.), zwanej "ustawą o zwolnieniach grupowych".

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.