Nie tylko związki zawodowe reprezentują pracowników

Przeczytaj także: Rady pracowników: zmiany w przepisach

Przedstawiciel załogi partnerem do rozmów

Związki zawodowe, choć mają dominującą pozycję jeżeli chodzi o reprezentowanie strony pracowniczej, nie mają monopolu na rozmowy z pracodawcą. W niektórych sytuacjach ich rolę mogą przejąć przedstawiciele pracowników. Dochodzi do tego wówczas, gdy w zakładzie nie funkcjonują związki zawodowe, a przepisy prawa pracy wymagają, aby pracodawca skonsultował z pracownikami określone działania. W zależności od brzmienia konkretnego przepisu, przedstawicielom będzie przysługiwało prawo do zaopiniowania lub wyrażenia zgody na określoną propozycję pracodawcy.

Przykładowo, w razie braku związków zawodowych w zakładzie, pracodawca musi uzgodnić z reprezentantem pracowników rezygnację z Funduszu, zmianę wysokości odpisu czy treść regulaminu ZFŚS. Takich konsultacji wymaga również utworzenie regulaminu telepracy. Pracownicy lub ich przedstawiciele są też partnerem do rozmów w sprawach dotyczących bhp w zakładzie pracy, przy czym są oni wybierani przez związki, jeżeli występują w zakładzie (art. 23711a K.p.). Jednak, z wyjątkiem kwestii związanych z funkcjonowaniem ZFŚS, reprezentanci pracowników mają tylko uprawnienia opiniodawcze, a nie stanowiące.

Zakładową organizacją związkową uprawnioną do konsultacji i uzgodnień z pracodawcą jest taka organizacja związkowa, która w danym zakładzie posiada co najmniej 10 członków.

Jeżeli pracodawca musi z przedstawicielami załogi omówić określone sprawy pracownicze, wyłania ich w sposób zwyczajowo przyjęty w danym zakładzie (z wyjątkiem konsultacji w sprawie bhp). Prawo pracy nie reguluje procedury postępowania w takich sytuacjach - wybór może więc polegać na zebraniu od ogółu pracowników kandydatur na przedstawicieli, a następnie przeprowadzeniu powszechnych i tajnych wyborów.

Rada pracowników niezależnie od związków

Od maja 2006 r. w polskim prawie pracy pojawił się jeszcze jeden organ uprawniony do reprezentowania pracowników, tj. rada pracowników. Wprowadziła go ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. z 2006 r. nr 79, poz. 550 ze zm.). Generalnie ustawę tę stosuje się do pracodawców wykonujących działalność gospodarczą i zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Wyjątkiem są zakłady, w których przed wejściem w życie ustawy zawarto porozumienie o konsultowaniu się z pracownikami na poziomie co najmniej odpowiadającym wspomnianej ustawie.

Rada pracowników, choć jej członkowie podlegają ochronie przed zwolnieniem, nie posiada kompetencji władczych, a jedynie doradczo-opiniujące. Pomimo tego pracodawca nie może ich pominąć w sprawach, które zgodnie z ustawą o informowaniu pracowników… wymagają z nimi konsultacji lub przekazania informacji. Dotyczy to np. planowanych przez pracodawcę działań, mogących powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia (art. 13 ustawy).

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.