Przetargi a prawo zamówień publicznych

Przeczytaj także: Procedury udzielania zamówień publicznych

Ponadto, podmiot ogłaszający przetarg może określać dodatkowe przesłanki utraty wpłaconego wadium czy konstruować odmiennie kryteria oceny ofert niż te przewidziane ustawą o zamówieniach publicznych i – co najważniejsze – nie dawać prawa do odwołania lub je ograniczyć. Zdarza się też tak, że zamawiający dopuszcza możliwość swego rodzaju odwołania, ale w celu ograniczenia możliwości jego wniesienia, przewiduje na jego złożenie bardzo krótki termin.

Warto też zwrócić uwagę, że przedsiębiorca biorący udział w przetargu organizowanym bez Ustawy nie ma możliwości odwołania się do Krajowej Izby Odwoławczej, ani wniesienia skargi na jej orzeczenie do sądu okręgowego. Ma jednak do dyspozycji zwykłe postępowanie cywilne na ogólnych zasadach i przepisy o odszkodowaniach, które obecnie mogą okazać się dla niego korzystniejsze ze względów finansowych. W wyniku bowiem ostatnich zmian ustawy o kosztach w postępowaniach cywilnych ochrona – polegająca na możliwości złożenia skargi do sądu na orzeczenie KIO – ze względu na wysokie koszty tej procedury jest ochroną w zasadzie iluzoryczną. Od skargi na orzeczenie KIO pobierana jest opłata stała – w wysokości pięciokrotności wpisu wniesionego od odwołania, a jeżeli skarga dotyczy czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podjętych po otwarciu ofert – co ma najczęściej miejsce – pobiera się opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu zamówienia, którego skarga dotyczy, jednak nie więcej niż 5.000.000 złotych.

Z uwagi na to, że na ogół wartość zamówienia publicznego jest znaczna – często. osiąga nawet kilka milionów złotych – przedsiębiorca chcący złożyć skargę do sądu, musi zapłacić kilkadziesiąt tysięcy złotych opłaty sądowej, a nie jak dotychczas uiścić opłatę stałą w kwocie trzech tysięcy. Dla wielu z nich jest to bariera finansowa nie do pokonania, co powoduje, że i tak z ochrony właściwej dla zamówień publicznych nie skorzystają.

Zamawiający zobligowany do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych ma obowiązek poinformować o tym w ogłoszeniu o zamówieniu. Powinien jednocześnie wskazać przepis Ustawy, na podstawie którego prowadzi przetarg. Jeśli tych informacji brakuje w ogłoszeniu, należy przypuszczać, że do tego przetargu nie stosuje się ustawy o zamówieniach publicznych. Wykonawca, który zamierza wziąć udział w takim postępowaniu, powinien dokonać dokładnej analizy warunków przetargu i SIWZ – o ile są przewidziane. W szczególności warto zwrócić uwagę na to, jakie są kryteria oceny ofert; jakie – i czy w ogóle – środki odwoławcze mu przysługują, a także w jakich okolicznościach zamawiający zatrzymuje wadium.

Aleksandra Hulewicz