Kształt klocka lego to nie znak towarowy

Przeczytaj także: Prawo patentowe Unii Europejskiej czekają rewolucyjne zmiany

W niniejszej sprawie nie zakwestionowano okoliczności, że w następstwie używania kształt klocka Lego uzyskał charakter odróżniający i w rezultacie stanowi oznaczenie nadające się do odróżniania towarów wnoszącej odwołanie od towarów innych przedsiębiorstw. Twierdzenie, zgodnie z którym kształt klocka Lego nie jest mimo to zdolny do bycia zarejestrowanym jako znak towarowy, opiera się na art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94, na podstawie którego nie rejestruje się oznaczeń, które składają się wyłącznie z kształtu towaru niezbędnego do uzyskania efektu technicznego. Trybunał stwierdził, że rozpoznanie tego argumentu wymaga przypomnienia, że każdą z wymienionych w art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 podstaw odmowy rejestracji należy interpretować w świetle interesu ogólnego chronionego przez każdą z nich. Interes ogólny chroniony przez art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94 polega na unikaniu sytuacji, w których prawo znaków towarowych prowadziłoby do przyznania jednemu przedsiębiorstwu monopolu na rozwiązania techniczne lub cechy użytkowe danego towaru.

Z jednej strony wprowadzenie do art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 zakazu rejestracji w charakterze znaku towarowego wszelkich oznaczeń tworzonych przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego zapewnia, że przedsiębiorstwa nie będą mogły wykorzystywać prawa znaków towarowych do nieograniczonego w czasie przedłużania wyłącznych praw dotyczących rozwiązań technicznych.

Z drugiej strony, ograniczając podstawę odmowy rejestracji określonej w art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94 do oznaczeń tworzonych „wyłącznie” przez kształt towaru „niezbędny” do uzyskania efektu technicznego, prawodawca uznał, że każdy kształt towaru jest w pewnym sensie funkcjonalny, a w konsekwencji zakazanie rejestracji kształtu towaru jako znaku towarowego tylko z tego względu, że wykazuje cechy użytkowe, byłoby niewłaściwe. Dzięki wyrażeniom „wyłącznie” i „niezbędny” wspomniany przepis zapewnia, że rejestracji nie podlegają jedynie te kształty towaru, które są wyłącznie wyrazem zastosowanego rozwiązania technicznego i których rejestracja w charakterze znaku towarowego rzeczywiście utrudniłaby stosowanie tego rozwiązania technicznego przez inne przedsiębiorstwa.

Sąd dokonał zwięzłej wykładni art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94 i orzekł, że przepis ten „stoi na przeszkodzie rejestracji jakiegokolwiek kształtu składającego się wyłącznie, jeśli chodzi o jego zasadnicze właściwości, z kształtu towaru mającego powodować skutki na płaszczyźnie technicznej, wystarczającego do uzyskania zamierzonego efektu technicznego, choćby nawet efekt ten można było osiągnąć za pomocą innych kształtów z zastosowaniem tego samego lub innego rozwiązania technicznego”.

Co się tyczy przesłanki, zgodnie z którą rozpatrywana podstawa odmowy rejestracji obejmuje wszystkie oznaczenia tworzone „wyłącznie” przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego, Sąd wskazał, że przesłanka ta jest spełniona, jeżeli wszystkie zasadnicze właściwości danego kształtu spełniają funkcję techniczną, przy czym obecność właściwości, które nie są zasadnicze i nie spełniają funkcji technicznej, nie ma w tym względzie żadnego znaczenia.

Obecność nawet kilku drugorzędnych elementów będących przejawem inwencji twórczej w oznaczeniu trójwymiarowym, w którym wszystkie zasadnicze elementy wynikają z rozwiązania technicznego, którego oznaczenie to stanowi wyraz, nie podważa stwierdzenia, że wspomniane oznaczenie jest tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego.

Ponadto w zakresie, w jakim wykładnia ta zakłada, że podstawa odmowy rejestracji określona w art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94 znajduje zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy wszystkie zasadnicze właściwości oznaczenia mają charakter funkcjonalny, zapewnia ona, że rejestracji takiego oznaczenia jako znaku towarowego nie można odmówić na podstawie tego przepisu, jeżeli dany kształt towaru zawiera niebagatelny element, który nie ma takiego charakteru, jak na przykład element ozdobny czy fantazyjny, który odgrywa istotną rolę we wspomnianym kształcie.

Jeżeli chodzi o przesłankę, zgodnie z którą rejestracji kształtu towaru jako znaku towarowego można odmówić na podstawie art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94 jedynie wówczas, gdy jest on „niezbędny” do uzyskania zamierzonego efektu technicznego, Sąd uznał, a Trybunał to zaakceptował, że przesłanka ta nie oznacza, iż dany kształt musi być jedynym zapewniającym uzyskanie tego efektu.

Według Trybunału pozycja przedsiębiorstwa, które opracowało dane rozwiązanie techniczne, nie może być chroniona przed konkurencją wprowadzającą na rynek wierne kopie kształtu towaru (który wynika z zastosowania dokładnie tego samego rozwiązania), poprzez przyznanie temu przedsiębiorstwu monopolu, w wyniku rejestracji trójwymiarowego oznaczenia – tworzonego przez ten kształt – jako znaku towarowego. Natomiast pozycja ta może – jeśli wymagają tego okoliczności – być oceniana w świetle zasad obowiązujących w dziedzinie nieuczciwej konkurencji.