Bankowy tytuł egzekucyjny: uchwała SN

Przeczytaj także: Bankowy Tytuł Egzekucyjny: zmiany uderzą w klientów

Uchwała Sądu Najwyższego (dalej „SN”) jest konsekwencją zagadnienia prawnego, przedstawionego przez Sąd Okręgowy Warszawa-Praga, które powstało przy rozpoznawaniu zażalenia dłużnika ze względu na oznaczenie w bankowym tytule egzekucyjnym (dalej „BTE”) czynności bankowej, z której wynika dochodzone roszczenie.

Bank Millenium S.A. w Warszawie wniósł o nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu przez siebie, przeciwko spółce jawnej w Mielcu, BTE. Po rozpoznaniu skargi dłużnika na postanowienie referendarza sądowego uwzględniające wniosek, sąd rejonowy ponownie uwzględnił wniosek, uznając, że roszczenie, którego dotyczy BTE wynika z terminowych operacji bankowych.

Przy rozpoznawaniu zażalenia dłużnika, powstało zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, które sąd okręgowy przedstawił do rozstrzygnięcia SN, a mianowicie, czy na podstawie art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (dalej „Prawo bankowe”) możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności BTE, w którym oznaczono, że zadłużenie dłużnika wynika z opisanej w BTE umowy ramowej i transakcji zawieranych na jej podstawie, przy czym transakcje te są terminowymi operacjami finansowymi? A tym samym, czy został spełniony ustawowy warunek oznaczenia czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia banku w rozumieniu art. 96 ust. 2 Prawa bankowego?

SN stwierdził, że zagadnienie dotyczy prawidłowości oznaczenia w BTE czynności bankowej, z której wynika dochodzone roszczenie, a samo rozstrzygnięcie sprowadza się do wykładni sformułowania „oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia”. Jak wskazał SN, w BTE oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia powinno być dokonane przez takie czynności, które pozwolą na to, aby ją zakwalifikować jako jedną z czynności bankowych, które zostały wymienione w art. 5 ust. 1 lub 2 Prawa bankowego.

Samo oznaczenie czynności przez wskazanie, że jest to jedna z czynności bankowych wymienionych w art. 5 ust. 1 lub 2 Prawa bankowego, nie jest wystarczające zdaniem SN, ponieważ należy wskazać stosunek zobowiązaniowy, który tworzy źródło roszczenia banku objętego BTE i to tak określonego, żeby umożliwiało zindywidualizowanie tego stosunku.

SN wyjaśnił, że gdy czynnościami bankowymi są terminowe operacje finansowe, nie wystarczy ogólne stwierdzenie, według którego dochodzone roszczenie wynika z takich operacji dokonywanych na podstawie umowy ramowej, niezbędne jest wyszczególnienie oraz nazwanie każdej z operacji z osobna, żeby było jasne, że chodzi o roszczenie wynikające z czynności bankowej, ale i z jakiej konkretnie czynności. SN podkreślił, że wymaganie oznaczenia czynności bankowej w celu zindywidualizowania, ma na celu wskazanie dłużnikowi, jaka czynności bankowa jest źródłem jego długu względem banku.

Jak zauważył SN, wskazanie w BTE, że dochodzone roszczenie wynika z umowy ramowej nie daje podstawy do przyjęcia, że roszczenie takie wynika z czynności bankowej, a w szczególności, że z czynności takiej wynika bezpośrednio, nawet gdy umowa ramowa przewiduje zawieranie umów realizacyjnych dotyczących tylko czynności bankowych i określa zasady, którym powinny odpowiadać te umowy. Dochodzone roszczenie bezpośrednio może wynikać jedynie z czynności bankowej jako czynności prawnej, dokonanej na podstawie umowy realizacyjnej.

Podsumowując należy podkreślić, że aby BTE spełniał wymogi formalne, pozwalające na nadanie mu klauzuli wykonalności musi zawierać oznaczenie czynności bankowej, z której wynika dochodzone roszczenie. Przy czym konieczne jest dokładne wskazanie w nim każdej z transakcji stanowiącej czynność bankową w taki sposób, aby możliwe było jednoznaczne ich zidentyfikowanie, w tym również jako czynności bankowych. Nie jest wystarczające wskazanie, że zadłużenie dłużnika wynika z opisanej w BTE umowy ramowej i transakcji zawieranych na jej podstawie, przy czym transakcje te są terminowymi operacjami finansowymi.

Wykładnia dokonana przez SN z pewnością ma znaczenie zarówno dla dłużników, przeciwko którym banki będą wystawiały BTE, jak i dla banków z uwagi na konieczność dokładnego wskazania każdej z czynności bankowej, z której wynikają dochodzone w BTE roszczenia.