Umowy bankowe: uważaj na klauzule niedozwolone

Przeczytaj także: Bankowe klauzule niedozwolone ciągle obecne

Bardzo ważną kwestią jest także użycie przez ustawodawcę w artykule 385³ sformułowania w szczególności. Oznacza to, iż ewentualne zachowanie banku, które nie podlega powyżej zaprezentowanym klauzulom, także może zostać uznane za niedozwolone jako sprzeczne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszające interesy klienta. Przykładami takich przepisów są chociażby:

1. Nakładanie opłat za rozpatrzenie nieuzasadnionej reklamacji lub brak zwrotu środków z tytułu nadpłaty np. do wysokości 15 złotych.
2. Stwierdzenie, iż zmiany regulaminu bądź tabeli opłat i prowizji są wiążące w ciągu 14 dni od daty doręczenia na adres korespondencyjny lub od momentu wywieszenia w oddziałach banku. Nawet, gdy nie mieliśmy możliwości się z nimi zapoznać z powodu wyjazdu.
3. Jednostronne wypowiedzenie umowy kredytu hipotecznego lub przymusowe dokonanie wyceny nieruchomości na koszt klienta w przypadku zaległości spłat.
4. Ograniczenie usług, np. dostępu do serwisu internetowego w trakcie okresu wypowiedzenia umowy konta osobistego.

Pełne zestawienie niedozwolonych klauzul bankowych znajduje się na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Jak dochodzić swoich praw?

W przypadku zaistnienia jednej z przedstawionych powyżej sytuacji, tak jak w przypadku każdej innej umowy cywilnej, istnieje możliwość dochodzenia swoich praw przed właściwym sądem. Z zasady jest to sąd właściwy ze względu na siedzibę banku – pozwanego.

W ramach składanego pozwu należy powołać się na brzmienie artykułu 385³ oraz uzasadnić, w jaki sposób konkretny przepis banku narusza nasze prawa jako konsumenta.

Orzeczenie sądu w danej sprawie rozstrzyga, czy dana część umowy bankowej jest sprzeczna z przepisami prawa. Warto pamiętać jednak, że tryb ten jest realizacją jedynie tzw. kontroli konkretnej. Orzeczenie wywołuje skutki jedynie pomiędzy stronami postępowania (klientem i bankiem) w ramach rozpatrywanej umowy. W przypadku podpisania innej umowy bank będzie mógł zatem znów proponować identyczne rozwiązania.

Drugim wyjściem z sytuacji jest skierowanie sprawy do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie. W przypadku zapadnięcia prawomocnego wyroku dany przepis wpisywany jest na listę tzw. niedozwolonych klauzul. Ich ewentualne stosowanie przez jakikolwiek inny bank jest zatem w przyszłości niemożliwe w stosunku do każdego klienta.

Podsumowując, pomimo znacznej przewagi siły po stronie banku każdy z nas ma możliwość prawnej ochrony swojej pozycji. Najważniejszą kwestią jest zatem znajomość przysługujących nam praw. Podstawową instytucją, z której pomocy można korzystać jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Bezpłatną pomoc prawnej można uzyskać w każdego miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumenta. Odpowiedni spis znajdziesz tutaj.

Autor: Michał Kwiatkowski, ekspert Comperia.pl