Potrącenia z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody

Przeczytaj także: Jak dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika?

Kodeks pracy dokładnie określa rodzaje należności, które mogą zostać potrącone przez pracodawcę z wynagrodzenia pracownika z tytuły zaciągniętych przez niego zobowiązań. Są one potrącane od wynagrodzenia netto, czyli po wcześniejszym odliczeniu składek ZUS i zaliczki na podatek dochodowy. W myśl art. 87 § 1 kp, bez zgody pracownika potrąceniu podlegają następujące należności:

1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp (za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przepisów ppoż., opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy).

Poza pewnymi wyjątkami art. 88 kp zakłada ponadto możliwość potracenia z wynagrodzenia pracownika świadczeń alimentacyjnych bez postanowienia egzekucyjnego. Odbywa się to na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego.

Potrąceń dokonuje się w podanej wyżej kolejności aż do momentu osiągnięcia wyznaczonej granicy. W przypadku świadczeń alimentacyjnych, pracownikowi nie można potrącić więcej niż 3/5 jego wynagrodzenia. Przy egzekucji innych należności oraz zaliczek pieniężnych, granicę stanowi ½ wynagrodzenia.

Niezależnie od potrąceń z tytułu zaciągniętych zobowiązań, pracodawca może odliczyć z wynagrodzenia pracownika kary pieniężne za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku pracy (art. 108 kp). Kara pieniężna za jedno przekroczenie (lub dzień nieusprawiedliwionej nieobecności) nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać 1/10 wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 kp.

Od potrąceń na mocy tytułów wykonawczych, na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, wolna jest kwota minimalnego ustawowego wynagrodzenia (netto), przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. W przypadku zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi, od potrąceń wolne jest 75% minimalnego wynagrodzenia, a przy potrącaniu kar pieniężnych – 90% tegoż to ustawowego minimum. W niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne od potrąceń są proporcjonalnie mniejsze w stosunku do wymiaru czasu pracy.