Obowiązki pracodawcy: konsekwencje naruszenia

Przeczytaj także: Regulamin pracy. Jakie kary grożą pracodawcom za naruszenia?

Niektóre obowiązki pracodawcy nie wynikają z uregulowań K. p., ale z odrębnych przepisów np. obowiązek współdziałania z:

• zakładową organizacją związkową,
• powiatowym urzędem pracy,
• wojskową komendą uzupełnień,
• Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub
• wypełniania obowiązków określonych w przepisach podatkowych lub ubezpieczenia społecznego.

Mobbing i równe traktowanie

Zgodnie z art. 94³ § 2 K. p. mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi, gdyż to właśnie on odpowiada za to zjawisko, gdy sam działa w opisany wyżej sposób lub gdy nie próbuje temu zjawisku zapobiegać.

Zatrudniony, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Natomiast pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest równe traktowanie pracowników oraz przeciwdziałanie dyskryminacji w zakładzie pracy. Zgodnie z art. 18^3a § 1 i 2 K. p. pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio. Przejawem dyskryminowania jest także m.in. zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności albo poniżenie lub upokorzenie pracownika, czyli molestowanie (art. 18^3a § 5 pkt 2 k.p.).

Osoba dyskryminowana, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2008 r. jest to 1126 zł). Dyskryminowany może dochodzić również bezpośrednio od pracodawcy świadczenia, którego mu nie udzielił w całości lub w części.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia

Pracownik, wobec którego pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich obowiązków, może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym przez zatrudnionego może dojść w następujących sytuacjach:

• jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
• gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.