Zniewaga przełożonego = zwolnienie z pracy?

Przeczytaj także: Zwolnienie dyscyplinarne z pracy - czy brak szkolenia BHP może być podstawą?

Według kodeksu pracy (art. 52.§ 1.) pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Przykładowe wyliczenie tych obowiązków zostało określone w art.100 k.p. Zgodnie z tym przepisem pracownik m.in. ma obowiązek przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Zastosowanie się pracownika do zasady współżycia społecznego ma zapewnić dogodną atmosferę w pracy oraz gwarantować przyjazne stosunki pomiędzy pracownikami. W kompetencji pracownika jest przestrzeganie wytycznych w miejscu pracy jak i poza nim.

Znieważeniem jest natomiast zachowanie mające na celu wyrażenie pogardy dla godności drugiego człowieka. Znieważenie może nastąpić w postaci słownej, pisemnej czy w innej formie (np. jako przekazanie określonych znaków).

Znieważenie jest niewątpliwie naruszeniem art. 100 kodeksu pracy w zakresie naruszenia zasad współżycia społecznego. Poważnym naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych będzie zatem sytuacja, w której pracownik znieważa swoich przełożonych. Takie zachowanie uprawnia pracodawcę do rozwiązaniem umowy o pracę w trybie natychmiastowym.

Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego. Sąd ten w wyroku z dnia 12 stycznia 2005 r. (I PK 145/04, OSNP 2005/16/243 ) wskazał, że znieważenie przez pracownika członka organu pracodawcy i postawienie mu bezpodstawnego zarzutu popełnienia przestępstwa może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.), także wówczas, gdy miało miejsce w czasie nieświadczenia pracy. SN w tym wyroku podkreślił także, że każdy pracownik ma prawo do krytyki swojego pracodawcy. Pamiętać jednak należy, iż jednym z podstawowych warunków dopuszczalnej krytyki jest zachowanie odpowiedniej formy swojej wypowiedzi. Nie może ona mieć charakteru obraźliwego i znieważającego. Jeżeli powyższa sytuacja wystąpiła – pracodawca ma prawo rozwiązać umowę pracy w trybie natychmiastowym z takim pracownikiem.

Warto w tym miejscu przywołać także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997r., (I PKN 28/97, OSNP 1997/24/487), w którym to sąd orzekł, iż przedstawienie przez pracownika kierownikowi zakładu pracy bezpodstawnych zarzutów popełnienia przestępstwa może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

Dodać także należy, iż zgodnie z kodeksem karnym znieważenie jest przestępstwem. Art. 216 tego kodeksu wskazuje, że kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Także kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 52 kodeksu pracy wskazuje natomiast, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika m.in. w sytuacji, gdy ten ostatni popełnieni w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem.

Pamiętać jednak należy, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.