Klauzule niedozwolone - raport 2015

Przeczytaj także: Klauzule niedozwolone - raport listopad 2015

Nowa ustawa, nowe problemy

Pomimo tego, że sklepy internetowe miały pół roku tzw. vacatio legis na dostosowanie się do nowych przepisów, nie wszystkie zdążyły z tym na czas. Nie obyło się bez sporych problemów, dużych ilości stresu i nerwówki - zwłaszcza przed świętami Bożego Narodzenia w 2014 roku, czyli tuż przed wejściem w życie nowej ustawy.

Po prawie roku obowiązywania nowego prawa widać jednak dużą poprawę - sprzedawcy są bardziej świadomi i mają znacznie bardziej pozytywne podejście do nowej ustawy niż rok temu. Nadal jednak zdarzają się kwestie, które są dla nich niejasne lub niezrozumiałe. Obserwujemy też przypadki trudności e-sklepów z wdrożeniem i stosowaniem się do nowych przepisów konsumenckich, jednak nie są one tak częste jak wcześniej – komentuje Dawid Bugajski, radca prawny serwisu Prokonsumencki.pl.

To konsumenci są jednak stroną bardziej zadowoloną z nowelizacji prawa niż sami sprzedawcy. Dlaczego? Coraz bardziej "prokonsumenckie" przepisy sprawiają, że przedsiębiorcy czasami czują się poszkodowani. Ciągle młoda ustawa nie posiada jeszcze wystarczającego orzecznictwa, więc niektóre kwestie nadal pozostają nierozstrzygnięte, przez co pewne decyzje sprzedawcy muszą podejmować niejako "na własną rękę".

Kontrole UOKiK

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów założył, że w związku z nowymi przepisami pojawią się liczne problemy i wątpliwości wśród sprzedawców internetowych, dlatego dał im cały rok (2015) na wprowadzenie wszystkich niezbędnych zmian i dostosowanie się do nowej ustawy. Zapowiedział jednak poważne i gruntowne kontrole e-przedsiębiorców od samego początku 2016 roku i – trzeba przyznać – dotrzymał słowa. Już około 2 miesiące temu na stronie internetowej Urzędu pojawiły się nowe oferty pracy, związane z zapowiadanymi kontrolami.

Jeszcze dobrze nie zagnieździliśmy się w nowym roku, a UOKiK ruszył z długo zapowiadanymi kontrolami. Kilka dni temu po raz pierwszy w historii swojej działalności, Urząd wydał „ostrzeżenie konsumenckie” dotyczące działalności jednego z przedsiębiorców – Tomasza Braniewskiego. UOKiK za pośrednictwem swojej strony internetowej ostrzegł, że prowadzone przez niego serwisy ogłoszeniowe „mogą powodować znaczne straty dla klientów”. Urząd nałożył również karę na wspomnianego przedsiębiorcę w wysokości ponad 21 tys. zł. za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów.

Te działania dają do zrozumienia, że Urząd nie zamierza tolerować łamania prawa, nie dostosowania się do obowiązujących przepisów i korzystania na niewiedzy czy nieświadomości konsumentów. To pozwala żywić nadzieję, że w roku 2016 klauzul niedozwolonych w rejestrze będzie po prostu mniej, a zakupy przez Internet będą zwyczajnie o wiele bardziej bezpieczne – komentuje ostatnie działanie UOKiK Patryk Zieliński z serwisu KlauzuleNiedozwolone.pl.

Zmiany nadejdą ponownie

W kwietniu 2016 roku czekają nas kolejne zmiany, przyjęte jeszcze przed poprzedni rząd. Była to wspólna inicjatywa legislacyjna Ministra Finansów, Ministra Sprawiedliwości oraz UOKiK mająca na celu usprawnienie eliminowania niekorzystnych dla konsumentów praktyk oraz wzrost efektywności kontroli klauzul niedozwolonych.

Do najważniejszych zmian, które już za kwartał zaczną obowiązywać, należy zaliczyć jeszcze wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta w działaniach UOKiK, zakaz proponowania konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom oraz proponowanie ich w sposób nieadekwatny do charaktery, co ma zmusić przedsiębiorców do faktycznej analizy potrzeb konsumentów.

Na uwagę zasługuje również jeszcze jedna duża zmiana - nowy model kontroli postanowień wzorców umów. Już za trzy miesiące to Prezes UOKiK w decyzji administracyjnej będzie rozstrzygał o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał jego dalszego wykorzystywania.
Pozostając jeszcze w temacie klauzul niedozwolonych, Prezes UOKiK będzie mógł określić środki usunięcia skutków naruszenia zakazu stosowania postanowień niedozwolonych. Postępowanie w sprawie zabronionych w umowach czy regulaminach zapisów już za kwartał wszczynane będzie z urzędu lub z inicjatywy konsumentów, rzeczników konsumentów, Rzecznika Ubezpieczonych czy nawet organizacji konsumenckich. Od tej pory, to UOKiK będzie miał możliwość nakładania kar za stosowanie klauzul niedozwolonych - do 10 procent obrotu - co z pewnością zwiększy skuteczność ich eliminacji z wzorców umów.

Podsumowanie

Tendencja spadkowa co do liczby klauzul niedozwolonych w ich rejestrze prowadzonym przez Prezesa UOKiK oraz coraz częstsze i dokładniejsze kontrole przestrzegania obowiązujących przepisów faktycznie sprawiają, że zakupy w Internecie są coraz bezpieczniejsze. Pomimo tego, że UOKiK stara się, jak tylko może, nie powinniśmy zapominać o wspomnianych wcześniej zasadach robienia przemyślanych zakupów online. Mimo wszystko, możemy być nieco bardziej optymistycznie nastawieni do branży e-commerce, bo jej dynamiczny rozwój z pewnością jeszcze bardziej przyczyni się do popularyzacji kupowania bez wychodzenia z domu.