TOP 10 zmian w prawie w 2014 roku cz.III

Przeczytaj także: TOP 10 zmian w prawie w 2012 roku cz.I

V miejsce w rankingu TOP 10 naszej kancelarii zajmuje ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 r., poz. 941, ze zm.), której część przepisów weszła w życie 1 lipca 2014 r. Podstawowym celem ww. przepisów, jak i całej nowelizacji, jest ustawowe zagwarantowanie łatwego dostępu do treści ksiąg wieczystych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ponadto nowelizacja wprowadziła możliwość samodzielnego wydrukowania odpisu lub wyciągu z księgi wieczystej oraz zaświadczenia o zamknięciu księgi wieczystej, uzyskanych z systemu teleinformatycznego.

Co przy tym istotne, ww. wydruki posiadają moc odpisów wydawanych przez sąd. Ponadto nowelizacja dopuściła możliwość wielokrotnego, nieograniczonego wyszukiwania ksiąg wieczystych przez określone podmioty (komorników, notariuszy, organy ścigania itp.), na podstawie zgody Ministra Sprawiedliwości wydawanej w drodze decyzji. Rozwiązanie to umożliwi zaś ww. podmiotom wyszukiwanie ksiąg wieczystych nie tylko po numerze, ale także np. według nazwiska właściciela.

VI miejsce w ww. rankingu w naszej ocenie zajmują ex aequo zmiany dotyczące przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wprowadzone w 2014 roku.

• Pierwsza grupa tych zmian została przyjęta ustawą z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 293, ze zm.), która weszła w życie w dniu 10 kwietnia 2014 r. i dotyczyła kwestii związanych z klauzulami wykonalności. W nowelizacji przede wszystkim wyraźnie wskazano w przypadku jakich tytułów egzekucyjnych, postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydawane jest w formie uproszczonej, tj. bez spisywania odrębnej sentencji, przez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności i opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie. W nowelizacji przewidziano także, że postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności w części, w jakiej przyznano w nim wierzycielowi zwrot kosztów postępowania, podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności. W ramach nowelizacji określono ponadto, że postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia także tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Ponadto w nowelizacji ustalono, że klauzula wykonalności powinna zawierać stwierdzenie, że tytuł egzekucyjny, na którym została umieszczona uprawnia do egzekucji. Jednocześnie określono, że klauzulę wykonalności podpisuje sędzia albo referendarz sądowy.
• Druga grupa zmian wynika z ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 435), która weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2014 r. W ramach tej nowelizacji uzupełniono stosowne przepisy o sformułowania, które wskazują wprost, że postanowienia w przedmiocie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, i to zarówno zapadłe w pierwszej, jak i w drugiej instancji, mogą zostać zaskarżone w drodze zażalenia. Jednocześnie w przypadku orzeczeń sądu drugiej instancji, co do których jak dotąd nie dopuszczano możliwości kontroli, określony został tryb oraz sąd właściwy do rozpoznania zażalenia.
• Trzecią nowelizacją jest ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1296), która weszła w życie 27 października 2014 r. Nowelizacja wprowadziła szereg zmian, które mają przyczynić się do uproszenia i przyspieszenia postępowania sądowego w sprawach cywilnych. Najdonioślejszą z nich jest dopuszczenie m.in. możliwości sporządzania przez przewodniczącego ustnych uzasadnień orzeczeń podczas posiedzeń, których przebieg utrwalany jest za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk. Ponadto w postępowaniu apelacyjnym przewidziano możliwość zrezygnowania z przedstawienia sprawozdania dotyczącego stanu rozpatrywanej sprawy, w tym zarzutów i wniosków apelacyjnych, które jak dotąd jeden z sędziów składu orzekającego obligatoryjnie dokonywał po wywołaniu sprawy. Istotną zmianą jest ponadto przyjecie kolejnego wyjątku od zasady sporządzania uzasadnień wyroków sądu apelacyjnego z urzędu, tj. wprowadzenie regulacji, iż także uzasadnienie wyroku zmieniającego zaskarżony wyrok sporządzane jest na wniosek. Nowelizacja określiła również wysokość opłaty od wniosku o wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia wynoszącą 15 złotych za zapis.

VII miejsce niniejszego rankingu zajmuje ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1306), która wejdzie w życie w dniu 31 grudnia 2014 r. Nowelizacja wprowadzi istotne zmiany dotyczące postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, czyli tzw. upadłości konsumenckiej. Przygotowane zmiany mają przede wszystkim zliberalizować przesłanki ogłoszenia upadłości. Jedną z kluczowych zmian, która ma służyć realizacji tego celu, jest przyjęcie zasady, że sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jedynie, gdy stan jej niewypłacalności powstał lub zwiększył się wskutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa tej osoby. Ponadto nowelizacja przewiduje możliwość zawarcia układu pomiędzy konsumentem a jego wierzycielami, celem uniknięcia całkowitej likwidacji majątku konsumenta. Nowe przepisy wprowadzą też zasadę ponoszenia przez Skarb Państwa tymczasowo kosztów postępowania w przypadku, gdy konsument nie ma wystarczających środków na ich pokrycie. Nowelizacja skróci też do 3 lat maksymalny okres, w którym będzie można zobowiązać konsumenta do dokonywania ustalonej w planie spłaty wierzycieli, a ponadto przewiduje, że w sytuacji, gdy dłużnik nie jest zdolny do jakichkolwiek spłat, sad umorzy jego zobowiązania. W wyniku nowelizacji zmniejszeniu ulegnie też opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej z kwoty 200 zł do 30 zł. Podstawowym celem zmian ma być ułatwienie ogłoszenie upadłości przez konsumentów, aby jak najliczniejsza ich grupa osób mogła w trudnej sytuacji uwolnić się od długów.

Akty prawne umieszczone na ostatnich trzech pozycjach naszego rankingu TOP 10 zostaną omówione w następnej publikacji.