Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych

Druk nr 3843


Warszawa, 23 czerwca 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pan

Jerzy Wenderlich

Wicemarszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

-
o zmianie ustawy o usługach
płatniczych.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniam panią poseł Krystynę Skowrońską.


(-) Elżbieta Achinger; (-) Jerzy Borowczak; (-) Grażyna Ciemniak; (-) Piotr
Cieśliński; (-) Barbara Czaplicka; (-) Ewa Czeszejko-Sochacka; (-) Alicja
Dąbrowska; (-) Jerzy Fedorowicz; (-) Krzysztof Gadowski; (-) Elżbieta
Gapińska; (-) Magdalena Gąsior-Marek; (-) Artur Gierada; (-) Czesław
Gluza;
(-) Tomasz
Głogowski;
(-) Mariusz Grad; (-) Rafał
Grupiński; (-) Renata Janik; (-) Bożena Kamińska; (-) Krystyna
Kłosin; (-) Magdalena Kochan; (-) Brygida Kolenda-Łabuś; (-) Domicela
Kopaczewska; (-) Sławomir Kowalski; (-) Marek Krząkała; (-) Jan
Kulas;
(-) Józef Lassota; (-) Arkadiusz
Litwiński;
(-) Zofia
Ławrynowicz;
(-) Izabela
Katarzyna
Mrzygłocka;
(-) Małgorzata
Niemczyk; (-) Tomasz Piotr Nowak; (-) Paweł Papke; (-) Małgorzata
Pępek; (-) Grzegorz Raniewicz; (-) Krystyna Sibińska; (-) Henryk
Siedlaczek; (-) Krystyna Skowrońska; (-) Bożena Sławiak; (-) Aleksander
Sosna;
(-) Wiesław Suchowiejko; (-) Paweł
Suski; (-) Bożena
Szydłowska; (-) Teresa Świło; (-) Piotr Tomański; (-) Łukasz
Tusk; (-) Piotr Van der Coghen; (-) Monika Wielichowska; (-) Ryszard
Zawadzki.
Projekt
U S T A W A
z dnia …
o zmianie ustawy o usługach płatniczych)
Art. 1. W ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2014 r.
poz. 873 i 1916) wprowadza się następujące zmiany:
1)
tytuł działu XI otrzymuje brzmienie: „Przepisy przejściowe, epizodyczne i końcowe”;
2)
po art. 179 dodaje się art. 179a w brzmieniu:
„Art. 179a. 1. Trójstronny system kart płatniczych w rozumieniu art. 2 pkt 18
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/751 z dnia 29 kwietnia
2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji płatniczych
realizowanych w oparciu o kartę (Dz. Urz. UE L 123/8 z 19.05.2015, s. 1-15), który
spełnia określone w tym przepisie warunki uznania go za czterostronny system kart
płatniczych, do dnia 9 grudnia 2018 r. jest zwolniony z obowiązków przewidzianych w
rozdziale II tego rozporządzenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się w odniesieniu do krajowych transakcji płatniczych
w rozumieniu art. 2 pkt 9 rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje, jeżeli krajowe transakcje płatnicze, o których mowa
w ust. 2, dokonywane w ramach trójstronnego systemu kart płatniczych, o którym mowa
w ust. 1, nie przekraczają w ujęciu rocznym 3 % wartości wszystkich krajowych
transakcji płatniczych.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1) Niniejsza ustawa służy stosowaniu art. 1 ust. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 751/2015
z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji płatniczych
realizowanych w oparciu o kartę (Dz. Urz. UE L 123/8 z 19.05.2015, s. 1-15).
– 2 –

UZASADNIENIE
Celem przedmiotowego projektu ustawy jest zapewnienie odpowiedniego poziomu
konkurencji pomiędzy systemami kart płatniczych, działającymi na terytorium Polski,
poprzez czasowe zwolnienie trójstronnych systemów kart płatniczych licencjonujących
świadczenie usługi acquiringu lub wydawnictwa lub wydających instrumenty płatnicze oparte
na karcie wraz z partnerem w ramach co-brandingu lub za pośrednictwem agenta,
z obowiązków przewidzianych w rozdziale II rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2015/751 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu
do transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę – po wejściu w życie
przedmiotowego rozporządzenia.
Rozporządzenie 2015/751 stanowi, iż trójstronne systemy kart płatniczych
licencjonujące świadczenie usługi acquiringu lub wydawnictwa lub wydające instrumenty
płatnicze oparte na karcie wraz z partnerem w ramach co-brandingu lub za pośrednictwem
agenta, uznaje się za czterostronne systemy kart płatniczych. W następstwie po upływie
6 miesięcy od wejścia w życie tego rozporządzenia instrumenty płatnicze wydawane przez tę
grupę systemów trójstronnych będą objęte maksymalnymi stawkami opłaty interchange
przewidzianymi w rozdziale II rozporządzenia.
Jednak, biorąc pod uwagę specyfikę tej grupy systemów kart płatniczych w art. 1 ust. 5
przedmiotowego rozporządzenia 2015/751 prawodawca unijny przewidział możliwość,
czasowego (3,5 letniego) zwolnienia takich trójstronnych systemów kart płatniczych,
w odniesieniu do krajowych transakcji płatniczych, z obowiązków przewidzianych
w rozdziale II przedmiotowego rozporządzenia, pod warunkiem że transakcje płatnicze
realizowane w oparciu o kartę, dokonywane w państwie członkowskim w ramach takiego
trójstronnego systemu kart płatniczych, nie przekraczają w ujęciu rocznym 3 % wartości
wszystkich transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę przeprowadzanych w tym
państwie członkowskim.
– 3 –
Efektywne skorzystanie z przedmiotowej opcji krajowej wymaga zmiany ustawy z dnia
19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (zmiany muszą wejść w życie najpóźniej po
upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie przedmiotowego rozporządzenia).
Za skorzystaniem z przedmiotowej opcji przez Polskę przemawia kilka czynników,
które determinowane są specyfiką polskiego rynku płatności kartowych, na którym
ugruntowaną pozycję dominującą utrzymują organizacje kartowe VISA, do której należy
59,3% wydanych w Polsce kart płatniczych, oraz organizacja MasterCard z 39,5% udziałem
w rynku wydanych kart płatniczych. Biorąc pod uwagę zagregowane dane dotyczące
wartości transakcji realizowanych w Polsce przez trójstronne systemy kart płatniczych
„licencjonujące” w stosunku do wartości wszystkich krajowych transakcji bezgotówkowych
przy użyciu kart płatniczych należy wskazać, iż jest to udział kilkukrotnie niższy niż
przewidziany w rozporządzeniu 2015/751 próg 3% wartości wszystkich transakcji
płatniczych realizowanych w oparciu o kartę w danym państwie członkowskim. Tak niski
udział w obrocie kartowym kart trójstronnych systemów kart płatniczych „licencjonujących”
również przemawia za potrzebą skorzystania z opcji zapisanej w art. 1 ust. 5 rozporządzenia
2015/751.
Wyłączenie to podkreśla, że mniejsze podmioty nie powinny być traktowane na takich
samych zasadach jak dominujące systemy kart płatniczych, ponieważ istnieją bardzo istotne
różnice między tymi podmiotami w zakresie ich udziału w rynku płatności kartowych, a także
w charakteryzującym je modelu biznesowym. Należy przewidywać, że przedmiotowe
wyłączenie pozwoli systemom trójstronnym kart płatniczych, które działają jak systemy
czterostronne, na przeprowadzenie odpowiednich negocjacji z obecnymi i potencjalnymi
partnerami finansowymi w taki sposób, aby osiągnąć odpowiednią skalę działania
(tj. zwiększyć liczbę wydanych kart, a tym samym liczbę transakcji dokonanych w ramach
tych systemów). Kwestia ta ma kluczowe znaczenie dla budowy i funkcjonowania w pełni
konkurencyjnego rynku systemów kart płatniczych, działających na terytorium Polski. Jej
realizacja w dłuższym horyzoncie czasowym powinna pozwolić na przełamanie
spetryfikowanych relacji między podmiotami na nim działającymi. Celem ustawodawcy jest
doprowadzenie do analogicznej sytuacji, jaka ma obecnie miejsce na rynku agentów

2) Rozporządzenie z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji
płatniczych realizowanych w oparciu o kartę (2015/751) zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej w dniu 19 maja 2015 r. Rozporządzenie wejdzie w życie 8 czerwca 2015 r.
3) Informacja o kartach płatniczych za IV kwartał 2014 r., NBP Warszawa, marzec 2015 r.
– 4 –
rozliczeniowych, gdzie prawidłowo funkcjonują mechanizmy wolnorynkowe. Stosowanie
jednakowych przepisów w odniesieniu do wszystkich systemów kart płatniczych od momentu
wejścia w życie rozporządzenia 2015/751, w ocenie projektodawcy, spowoduje wzmocnienie
pozycji dominujących systemów kart płatniczych kosztem mniejszych, nowo powstałych
i potencjalnie innowacyjnych podmiotów. Niemniej wymaga podkreślenia, iż wyłączenie to
ma jedynie charakter czasowy i utraci ono moc z dniem 9 grudnia 2018 r.. Po tym okresie
wszystkie systemy kart płatniczych będą działać w jednolitych uwarunkowaniach prawnych.
W ostatecznym rozrachunku należy sądzić, że – w rezultacie skorzystania z opcji
krajowej – możliwe będzie dalsze funkcjonowanie większej ilości systemów kart płatniczych,
co spowoduje zwiększenie konkurencji oraz zapewni większy wybór usług konsumentom
oraz punktom handlowo-usługowym. Realizacja tych założeń jest głównym celem
przedmiotowej inicjatywy legislacyjnej.
W związku z tym, iż proponowana regulacja będzie miała charakter epizodyczny
(obowiązywała będzie do 9 grudnia 2018 r.), a tym samym samoderogujący, proponuje się
zamieścić ją na końcu aktu przed przepisami końcowymi. W następstwie konieczna będzie
zmiana tytułu działu XI (zapewnienie adekwatności tytułu jednostki systematyzacyjnej do
treści zamieszczonych w niej regulacji.
Mając na względzie, iż siatka terminologiczna ustawy o usługach płatniczych różni się
od tej przyjętej w rozporządzeniu 2015/751, w celu zapewnienia prawidłowego zastosowania
opcji krajowej, w dodawanym art. 179a zastosowano siatkę terminologiczną rozporządzenia,
z wyraźnym odniesieniem się do definicji, które trzeba będzie zastosować przy interpretacji
dodawanego przepisu. Przepis art. 179a ust. 1 określa istotę opcji krajowej (zwolnienie
z obowiązków określonych w rozdziale II rozporządzenia 2015/751) oraz określa warunki
podmiotowe skorzystania z dobrodziejstwa przepisu. Natomiast w ust. 2 i 3 tego artykułu
określono warunki przedmiotowe, które będą musiały być spełnione, aby podmiot o którym
mowa w ust. 1, mógł niestosować obowiązków przewidzianych rozdziałem II rozporządzenia
2015/751.
Projekt opracowywano uwzględniając w szczególności opinie podmiotów, które będą
potencjalnymi adresatami projektowanego art. 179a (Diners Club Polska sp. z o.o. oraz
American Express Services Europe Limited sp. z o.o. Oddział w Polsce). Podmioty te
wskazywały m.in., iż nieskorzystanie z opcji krajowej przez Polskę zagrozi ich interesom
(muszą mieć czas na zmianę profilu swojej działalności i dostosowanie modelu biznesowego