Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

Druk nr 3291


Warszawa, 27 marca 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM-10-24-15




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Pracy i
Polityki Społecznej.

Z poważaniem

(-) Ewa Kopacz
Projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
Art. 1. W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U.
z 2015 r. poz. 114) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 5:
a)
ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W przypadku gdy dochód rodziny przekracza kwotę, o której mowa
w ust. 1 lub 2, pomnożoną przez liczbę członków danej rodziny o kwotę nie wyższą
niż łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługujących danej
rodzinie w okresie zasiłkowym, na który jest ustalane prawo do tych świadczeń,
zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługuje w kwocie ustalonej zgodnie
z ust. 3a.”,
b)
po ust. 3 dodaje się ust. 3a–3d w brzmieniu:
„3a. W przypadku przekroczenia kwoty uprawniającej daną rodzinę do zasiłku
rodzinnego, o której mowa w ust. 3, zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku
rodzinnego przysługują w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków
rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w ust. 3, a kwotą, o którą został
przekroczony dochód rodziny.
3b. Łączną kwotę zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa
w ust. 3, stanowi suma przysługujących danej rodzinie w danym okresie
zasiłkowym:
1)
zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej
rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków;
2)
dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 10, art. 11a, art. 12a
i art. 13, podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest
ustalane prawo do tych dodatków, oraz
3)
dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 9, art. 14 i art. 15,
podzielonych przez 12.
– 2 –
3c. W przypadku gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami
przysługująca danej rodzinie, ustalona zgodnie z ust. 3a, jest niższa niż 20,00 zł,
świadczenia te nie przysługują.
3d. W przypadku osoby uczącej się przepisy ust. 3–3c stosuje się
odpowiednio.”;
2)
w art. 24 dodaje się ust. 8 i 9 w brzmieniu:
„8. W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na wysokość
otrzymywanych zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłku rodzinnego, skutkujących
koniecznością ustalenia prawa do tych świadczeń zgodnie z art. 5 ust. 3–3c,
powodujących podwyższenie wysokości otrzymywanych świadczeń, prawo do tych
świadczeń i ich wysokość ustala się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu,
w którym wystąpiła zmiana, nie wcześniej jednak niż od miesiąca poinformowania
organu właściwego o tej zmianie przez osobę, o której mowa w art. 23 ust. 1.
9. W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na wysokość otrzymywanych
zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłku rodzinnego, skutkujących koniecznością
ustalenia prawa do tych świadczeń zgodnie z art. 5 ust. 3–3c, powodujących utratę
prawa do otrzymywanych świadczeń lub obniżenie ich wysokości, prawo do tych
świadczeń i ich wysokość ustala się od miesiąca następującego po pierwszym miesiącu
od miesiąca, w którym wystąpiła zmiana.”;
3)
w art. 25 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania
dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, w tym
na wysokość otrzymywanych świadczeń, osoba, o której mowa w art. 23 ust. 1, jest
obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego
świadczenia rodzinne.”.
Art. 2. W sprawach o świadczenia rodzinne, do których prawo powstało przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy, przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych za ten
okres stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.




03/50rch
UZASADNIENIE
Polityka rodzinna jest jednym z fundamentów polityki społecznej prowadzonej przez
państwo. Musi ona odpowiadać na współczesne wyzwania wynikające z przemian
społecznych i demograficznych, w tym zwłaszcza obserwowany w ostatnich latach –
nie tylko w Polsce, ale także w większości państw europejskich – spadek liczby
urodzeń.
Kierując się odpowiedzialnością za bezpieczeństwo demograficzne państwa oraz
szczególną rolą społeczną, jaką rodzina odgrywa w Polsce, rząd w ostatnich latach
podjął szereg działań zmierzających do rozwoju polityki rodzinnej.
Wśród kluczowych zmian należy wymienić wydłużenie z pół roku do roku płatnych
urlopów dla rodziców po urodzeniu dziecka. Z nowych urlopów rodzicielskich
skorzystało już 295 tys. rodziców. Z kolei nowy, dedykowany wyłącznie dla ojców,
dwutygodniowy urlop ojcowski wykorzystało w 2014 r. 120 tys. mężczyzn.
Rodzice mogą także korzystać z rozwijającej się ogólnopolskiej sieci żłobków, klubów
dziecięcych oraz dziennych opiekunów. Jeszcze w 2011 r. takich placówek było 571,
w 2012 r. już 926, w 2013 r. – 1510, a na koniec 2014 r. ich liczba wzrosła do 2294.
Jednocześnie wraz z rozwojem sieci opieki przybywa miejsc dla dzieci do lat 3.
W 2011 r. było ich 32 tys., a na koniec 2014 r. już 70,3 tys. Tak duży wzrost nie byłby
możliwy bez resortowego programu „MALUCH”, na który w latach 2011–2014
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przeznaczyło ponad 318 mln zł.
Rodzice, którzy opiekują się dzieckiem w wieku do lat 5, ze względu na ich status
zawodowy (nie są pracownikami) nie mają prawa do urlopu wychowawczego.
Od września 2013 r. mają, analogicznie jak osoby korzystające z urlopu
wychowawczego, przez 3 lata opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Wcześniej dotyczyło to wyłącznie osób pracujących na umowach o pracę. Teraz taką
możliwość mają również rodzice studenci, bezrobotni, rolnicy, a także pracujący na
umowach zlecenia i samozatrudnieni. Dzięki temu czas urlopu wychowawczego nie
odbije się negatywnie na wysokości ich przyszłej emerytury.
Z myślą o rodzinach wielodzietnych powstał rządowy program Karta Dużej Rodziny.
Według najnowszych statystyk z początku 2015 r. specjalne karty uprawniające do
zniżek otrzymało ponad 836 tys. osób. Rodziny wielodzietne mogą korzystać ze zniżek
u ok. 500 partnerów w ok. 5000 placówek. Mniej płacą m.in. za żywność, chemię
gospodarczą i kosmetyki, ubrania i obuwie, podręczniki, paliwo, usługi turystyczne,
kulturalne, sportowe. W całej Polsce o Kartę Dużej Rodziny wystąpiło już ponad
1 017 tys. osób.
Dnia 1 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa o Karcie Dużej Rodziny, która zastąpiła
rządowy program. Oprócz dotychczasowych zniżek u prywatnych i publicznych
partnerów gwarantuje ona rodzinom wielodzietnym także tańsze przejazdy koleją,
zniżki przy wyrabianiu urzędowych dokumentów, m.in. paszportów.
Wśród zmian w polityce rodzinnej wymienić należy także m.in. wyższe zachęty
finansowe dla pracodawców do zatrudniania rodziców powracających na rynek pracy
po okresie opieki nad dzieckiem, podwyżkę ulg podatkowych dla rodzin, obniżkę opłat
za dodatkowe godziny spędzone przez dzieci w przedszkolu, bezpłatny elementarz dla
uczniów klas pierwszych oraz rządowy program „Mieszkanie dla młodych”.
Zmiany w polityce rodzinnej zaczynają przynosić pierwsze efekty. Według danych
Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 r. w Polsce urodziło się ok. 376 tys. dzieci.
To o ok. 6 tys. więcej niż w 2013 r.
Wyzwania demograficzne stojące przed polskim społeczeństwem wymagają
wzmocnienia tej tendencji. Dążenie do umocnienia podstaw funkcjonowania rodziny
jest bowiem zarówno potrzebą rozwojową, jak i powinnością państwa. Projektowana
ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych stanowi wykonanie zobowiązania
wynikającego z exposé Prezes Rady Ministrów Ewy Kopacz, zgodnie z którym
przekroczenie kryterium dochodowego, określonego w ustawie z dnia 28 listopada
2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114), spowoduje obniżenie
wysokości otrzymywanych zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami zamiast ich
całkowitego wycofania.
Mechanizm ten będzie dotyczył otrzymywanych przez daną rodzinę w danym okresie
zasiłkowym zasiłków rodzinnych i dodatków do tych zasiłków (z tytułu urodzenia
dziecka, z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
z tytułu samotnego wychowywania dziecka, z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie
wielodzietnej, z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, z tytułu
rozpoczęcia roku szkolnego oraz z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza
miejscem zamieszkania).
2