Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Druk nr 3201


Warszawa, 25 lipca 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja






Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych oraz ustawy
o zawodach lekarza i lekarza dentysty.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Marka Balta.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Piotr Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Tomasz
Garbowski;
(-) Tadeusz
Iwiński; (-) Tomasz Kamiński; (-) Adam
Kępiński; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Marek
Niedbała; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława
Prządka;
(-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Tadeusz
Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.




Projekt
Ustawa
z dnia ……….2014 r.
o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Art. 1.
W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z
późn. zm.) po art 133 dodaje się art. 133a w brzmieniu:
„Art. 133a. 1. W przypadku , gdy lekarz wykonujący zawód na podstawie
stosunku pracy lub w ramach służby złożył u świadczeniodawcy informację o
możliwości odmowy udzielenia świadczenia w sytuacji określonej w art. 39
ustawy z dnia 5 grudnia 11996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.
U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.) świadczeniodawca jest
zobowiązany do posiadania umowy z podwykonawcą zapewniającej
wykonanie tego świadczenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy okoliczności, o
których mowa w ust. 1 , wystąpią w okresie wykonywania umowy z
Narodowym Funduszem Zdrowia.

Art. 2.
W ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.
U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.) art. 39 otrzymuje brzmienie:
„Art. 39. 1. Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń
zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że
ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u
innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten
fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na
podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek
uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego.
2. Świadczenia, o których mowa w ust.1 , nie obejmują wydawania opinii i
orzeczeń określonych w art. 2 ust. 1 ustawy, skierowań oraz wystawiania
recept.

Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



















Uzasadnienie
• Potrzeba i cel wydania ustawy. Przedstawienie rzeczywistego stanu w
normowanej dziedzinie. Wykazanie różnicy pomiędzy stanem
dotychczasowym, a projektowanym stanem. Przedstawienie
przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych finansowych i
prawnych.

W art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty ustawodawca zawarł tzw. klauzulę sumienia. Zgodnie z tym
przepisem „lekarz może powstrzymać się od wykonywania świadczeń
zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że
ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u
innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten
fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący zawód na podstawie
stosunku pracy ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na
piśmie przełożonego.”
Klauzula ta nie upoważnia lekarza do bezwarunkowego
powstrzymywania się od leczenia pacjenta w ogóle, lecz powstrzymywania
się od wykonywania tych świadczeń zdrowotnych, które są niezgodne z jego
sumieniem. Jest więc to ograniczone prawo do odmowy leczenia.
Uregulowanie dotyczące klauzuli znajduje się także w Kodeksie Etyki
Lekarskiej.
W myśl przepisu art. 39 konflikt z sumieniem może dotyczyć jedynie
danego świadczenia zdrowotnego, a nie osoby pacjenta (rasa, narodowość,
poglądy polityczne, przekonania religijne czy orientacja seksualna).
W art. 30 wymienionej ustawy zawarto wyjątki od stosowania klauzuli
sumienia. Zgodnie z tym przepisem „Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy
lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby
spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub
ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących
zwłoki.”

Taki zapis oznacza, że lekarz nie może np. odmówić wykonania zabiegu
przerwania ciąży, powołując się na klauzulę sumienia w przypadkach nie
ciepiących zwłoki. W takich przypadkach ustawodawca na pierwszym
miejscu postawił troskę o dobro pacjentki. W innych przypadkach lekarz
odmawiający wykonania zabiegu ma obowiązek wskazania pacjentce realnej
możliwości uzyskania świadczenia u innego lekarza bądź w innej placówce
zdrowotnej, a ponadto odnotować fakt odmowy w dokumentacji medycznej.

O tym wszystkim przypomniał w swoim Stanowisku nr 4/2013 z dnia
12 listopada 2013 r. Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN. Konkludując
swoje Stanowisko Komitet Bioetyki wyraźnie określił, jakich działań lekarz nie
może odmówić, powołując się na klauzulę sumienia. Należą do nich m.in.:
- udzielenie pacjentowi informacji o stanie jego zdrowia, rozpoznaniu,
proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych,
dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania,
wynikach leczenia oraz rokowaniu (z zastrzeżeniami ustawowymi);
- udzielenie pacjentowi informacji o prawach pacjenta określonych w ustawie
o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz w przepisach odrębnych;
- udzielenie informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w tym o
realizowanych przez ten podmiot profilaktycznych programach zdrowotnych
finansowanych ze środków publicznych;
- osobiste zbadanie pacjenta, w tym zapoznanie się z wynikami jego badań i
opiniami innych lekarzy, przed wydanie orzeczenia na temat jego zdrowia,
niezbędnego do realizowania przysługujących mu uprawnień;
- skierowanie pacjenta na dalsze specjalistyczne badania konieczne do
ustalenia jego stanu zdrowia;
- wydawanie opinii lub orzeczenia lekarskiego, w szczególności takiego, które
mają wpływ na uprawnienia pacjenta wynikające z przepisów prawa;
- wypisania recepty na produkt leczniczy lub wyrób medyczny, którego
stosowanie pozostaje wyłącznie w gestii pacjenta (także: „Służba Zdrowia”.
Klauzula niezgody. Marek Balicki, nr 43-50/2014)”.
Aktualne uregulowanie klauzuli sumienia wywołuje szereg
wątpliwości, głównie w zakresie obowiązku wskazywania innego lekarza,
który kwestionowane świadczenie wykona. Praktyka ostatnich lat pokazuje,
że w Polsce nie zdarzają się przypadki przymuszania lekarzy przez ich
przełożonych do wykonywania zabiegów przerywania ciąży. Natomiast
niepokojąco często mamy do czynienia z odmową udzielenia gwarantowania
świadczeń zdrowotnych w placówkach finansowanych ze środków