Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

Druk nr 2777


Warszawa, 27 sierpnia 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Kodeks pracy.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Izabelę Katarzynę Mrzygłocką.

(-) Elżbieta Achinger; (-) Paweł Arndt; (-) Joanna Bobowska; (-) Jerzy
Borowczak;
(-) Łukasz Borowiak; (-) Jacek Brzezinka; (-) Renata
Butryn;
(-) Stanisław
Chmielewski; (-) Marian Cycoń; (-) Zofia
Czernow;
(-) Jerzy Fedorowicz; (-) Arkady Fiedler; (-) Krzysztof
Gadowski;
(-) Elżbieta
Gapińska; (-) Lidia Gądek; (-) Czesław
Gluza;
(-) Rafał
Grupiński;
(-) Marek Hok; (-) Bożena
Kamińska; (-) Krystyna Kłosin; (-) Magdalena Kochan; (-) Brygida Kolenda-
Łabuś;
(-) Sławomir
Kowalski;
(-) Marek
Krząkała;
(-) Józef
Lassota;
(-) Arkadiusz
Litwiński;
(-) Jagna
Marczułajtis-
Walczak; (-) Katarzyna Matusik-Lipiec; (-) Rajmund Miller; (-) Aldona
Młyńczak; (-) Izabela Katarzyna Mrzygłocka; (-) Anna Nemś; (-) Małgorzata
Niemczyk; (-) Tomasz Piotr Nowak; (-) Mirosława Nykiel; (-) Marzena
Okła-Drewnowicz; (-) Paweł Papke; (-) Małgorzata Pępek; (-) Mirosław
Pluta; (-) Elżbieta Radziszewska; (-) Beata Rusinowska; (-) Dorota
Rutkowska;
(-) Marek
Rząsa; (-) Krystyna Sibińska; (-) Henryk
Siedlaczek;
(-) Waldemar
Sługocki; (-) Paweł Suski; (-) Michał
Szczerba; (-) Bożena Szydłowska; (-) Teresa Świło; (-) Aleksandra Trybuś-
Cieślar; (-) Ewa Wolak; (-) Ryszard Zawadzki; (-) Wojciech Ziemniak.



USTAWA
z dnia ................................. 2014 r.

o zmianie ustawy – Kodeks pracy

Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21,
poz. 94, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:


1) W art. 1513:

a) dotychczasową treść oznacza się jako § 1;
b) dodaje się § 2 w brzmieniu:
§ 2. Na wniosek pracownika lub w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy
w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy, pracownikowi przysługuje dodatek do
wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w dniu
wolnym od pracy.”

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
















UZASADNIENIE

Projektowana ustawa ma na celu zlikwidowanie nieuzasadnionego zróżnicowania stosowania
zasad rekompensowania pracownikom pracy w dni wolne od pracy. Chodzi o różnice w tej
materii pomiędzy zasadami rekompensowania czasu a za pracę w sobotę, a zasadami
rekompensaty za pracę w niedzielę. Zróżnicowanie to nie tylko, że nie ma racjonalnego
uzasadnienia, ale przede wszystkim jest niekorzystne dla pracowników.
Ponadto, wprowadzenie do Kodeksu pracy proponowanego w niniejszej nowelizacji
rozwiązania pozwoli na bardziej elastyczne gospodarowanie czasem pracy w zakładach pracy,
a zarazem uzyskanie przez pracowników wyższego wynagrodzenia za pracę. W przedkładanej
propozycji chodzi o przede wszystkim o zadbanie o interes pracowników, ale także o
umożliwienie pracodawcom wywiązanie się z obowiązku rekompensowania pracownikowi
czasu pracy (tzw. rekompensowanie pracy w dzień wolny, zazwyczaj sobotę).
Jeśli pracownik wykonywał pracę w dniu dla niego wolnym od pracy wynikającym z
rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (zazwyczaj sobota), to
zgodnie z obecną regulacją pracodawca jest zobowiązany udzielić mu innego dnia wolnego
do końca okresu rozliczeniowego. To słuszna zasada, niestety jednak często trudna do
zrealizowania. Projektowana regulacja przewiduje więc, że jeśli pracodawca nie ma
faktycznie takiej możliwości (np. kończy się okres rozliczeniowy i sobota była ostatnim
dniem pracy albo pracownik rozchorował się i przebywa na zwolnieniu w okresie dłuższym
niż przypadający w tym czasie okres rozliczeniowy), to należy pracodawcy umożliwić
wypłatę pracownikowi stosownego dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w dniu
wolnym od pracy. W braku takiej możliwości bowiem tworzy się bardzo trudna sytuacja
prawna dla pracodawcy i niekorzystana, także finansowo, dla pracownika. W propozycji
niniejszego projektu nowelizacji kodeksu pracy utrzymana zostaje zatem generalna zasada
szczególnej ochrony pracownika przez zapewnienie prawa do odpoczynku. Proponowane
rozwiązanie ma być też tylko wyjątkiem od generalne zachowywanej zasady rekompensaty w
naturze i umożliwienia regeneracji sił pracownika.
Trzeba bardzo wyraźnie podkreślić, iż nie jest to nowa bądź niesystemowa propozycja,
bowiem analogiczne rozwiązanie obowiązuje już w przypadku pracy wykonywanej w
niedziele i święta (Art. 15111 Kodeksu pracy). W projekcie ustawy chodzi więc tylko o
wyrównanie zasad prawnych dotyczących podobnych sytuacji, lecz potraktowanych zupełnie
odmiennie w ustawie.
Przedłożona propozycja nie pogarsza sytuacji pracownika, wręcz przeciwnie, a jednocześnie
umożliwi pracodawcy przestrzeganie przepisów czasu pracy i uchroni przed sankcjami w
przypadku kontroli inspekcji pracy.
Dla pracownika oznacza to korzyść, bowiem zawsze będzie miał prawo do rekompensaty za
prace w dzień wolny od pracy, nawet, jeśli na przeszkodzie staną bariery faktyczne trudne do
pokonania. Ponadto pracownik może mieć w przypadku wprowadzenia tego rozwiania także
dodatkową korzyść finansową. Zakładając na przykład, że pensja pracownika wynosi
wysokość przeciętnego wynagrodzenia - w sektorze przedsiębiorstw w 2014 r. 4000 zł brutto
(lub stawka godzinowa – 23,81 zł) a nominalny czas pracy - 168 godzin miesięcznie, to
zgodnie z art. 151 1 § 3 podstawą wyliczenia dodatku jest 60% wynagrodzenia. Wtedy
wynagrodzenie pracownika wynosi:
- przy 1 dodatkowym dniu pracy w godzinach nadliczbowych – 190,48 zł
- dodatek za pracę w dniu wolnym od pracy (podstawa 60% wynagrodzenia) – 114,29 zł
Razem brutto pracownika – 304,76 zł
Razem netto pracownika (po odliczeniu podatku i składki ZUS) – 215,64 zł
ZUS pracodawcy (np. 20%) – 60,95 zł.
Wtedy wynagrodzenie pracownika z 1 dodatkowym dniem w miesiącu wyniosłoby - 4 304,76
zł, a wynagrodzenie pracownika z 2 dodatkowymi dniami w miesiącu wyniosłoby - 4 609,52
zł.

Dobrym skutkiem zupełnie ubocznym, ale koniecznym z formalnego punku widzenia do
wskazania, jest też efekt pozytywny dla ZUS z tytułu wpływu składek na ubezpieczenie
społeczne. Mianowicie od 1 pracownika za pracę w 1 dodatkowy dzień będzie to – 102,74 zł.
W przypadku przykładowo 5000 pracowników - 513 676,19 zł.
Tak, jak w przypadku pozytywnego efektu dla ZUS, podobne konsekwencje mogą wystąpić
dla finansów publicznych bowiem od 1 pracownika za pracę w 1 dodatkowy dzień, będzie to
efekt 47,34 zł. W przypadku więc hipotetyczne zakładanej liczby 5000 pracowników –
236.681,14 zł.
Na marginesie należy podkreślić, że w dużych firmach, w których funkcjonują związki
zawodowe z reguły pracodawcy ustalają ze stroną społeczną wyższe stawki za pracę
dodatkową, tj. w godzinach nadliczbowych, czy w dni wolne od pracy (np. 120% dodatku).
Dodatkowo stawka zależy też od liczby takich godzin lub dni w ujęciu rocznym.
Zaproponowane w niniejszym projekcie rozwiązanie uelastycznia zasady rekompensowania
pracy wykonywanej przez pracownika w dzień dla niego wolny od pracy, ale co jest
zasadniczo ważne, jest zgodna z oczekiwaniami samych pracowników (na przykład zwrócili
na to uwagę przedstawiciele NSZZ „Solidarność” w trakcie prac w Podkomisji i Komisji
Kodyfikacyjnej w trakcie prac nad nowelizacją czasu pracy z 2013 r. – druk sejmowy 1116).
Należy podkreślić, że praca nadal będzie wykonywana w ramach powszechnie
obowiązujących norm czasu pracy, w szczególności zgodnie z zasadą przeciętnie
pięciodniowego tygodnia pracy. Ponadto omawiana zmiana nie będzie naruszać limitów
dotyczących 48-godzinnego tygodniowego czasu pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi i
maksymalnego limitu 150 nadgodzin w roku kalendarzowym.

Obecny stan prawny
W obecnym brzmieniu art. 1513 pracownikowi, który ze względu na okoliczności
przewidziane w art. 151 § 1 wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z
rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian
inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w
terminie z nim uzgodnionym.
Proponowana zmiana
Projekt przewiduje, że tylko i wyłącznie w przypadku złożenia wniosku przez pracownika lub
w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu
wolnym od pracy, która dotyczy nieprzewidzianych sytuacji (np. układ kalendarza,
nieobecność pracownika spowodowana chorobą, kończący się okres rozliczeniowy)
pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1
pkt 1, za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy


Ocena Skutków Regulacji

1. Zakres podmiotowy regulacji
Projektowana ustawa będzie pozytywnie oddziaływać na pracowników i pracodawców, do
których mają zastosowanie nowelizowane przepisy Kodeksu pracy o czasie pracy.

2. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
Jednostek samorządu terytorialnego

Projektowana zmiana korzystnie wpłynie na sektor finansów publicznych, w tym budżet
państwa, gdyż wyższe będą wpływy pieniężne z tytułów składek na ubezpieczenia społeczne
oraz wyższe będą wpływy podatkowe.

3. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowana zmiana będzie wywierać pozytywny wpływ na rynek pracy, umożliwiając
pracownikom uzyskiwanie słusznej rekompensaty za pracę w dzień wolny od pracy, a
pracodawcom stworzy możliwość właściwego organizowania czasu i procesu pracy. Dla
pracowników dodatkowo przyniesie korzyści finansowe przez umożliwienie uzyskania
wyższych zarobków z tytułu dodatkowej pracy.

4. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana regulacja będzie miała korzystny wpływ na konkurencyjność gospodarki i
przedsiębiorczość poprzez lepszą organizację procesu pracy.

5. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Projektowana regulacja może mieć pozytywny wpływ na sytuację i rozwój regionalny, gdyż
poprzez organicznie trudności rozliczeniowych pracodawców z pracobiorcami, zwiększy ich
stabilność na rynku i korzystne oddziaływanie na regionalnych rynek pracy oraz rozwój
lokalny.

6. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Przedłożona propozycja nie jest objęta regulacją unijną, zaproponowane przepisy nie są
sprzeczne z przepisami Unii Europejskiej.