Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy

– 3 – 
skutki  ograniczone  do  majątku  dłużnika  znajdującego  się  na  terytorium  Rzeczypospolitej 
Polskiej.  Także  ta norma  nie znajdzie zastosowania w stanie faktycznym analogicznym do 
sytuacji Christianapol Sp. z o.o., ponieważ podmiot ten jest przedsiębiorcą polskim. 
 Istotą  nowelizacji  jest  dodanie  w  art.  3  ust.  1  ustawy  o  ochronie  roszczeń 
pracowniczych  w  razie  niewypłacalności  pracodawcy  pkt  6  zawierającego  dodatkową 
przesłankę  niewypłacalności  pracodawcy  -  wydanie  przez  sąd  upadłościowy,  na  podstawie 
przepisów  Prawa  upadłościowego  i  naprawczego,  postanowienia  o  wszczęciu  wtórnego 
postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorcy polskiego. 
Proponowana  zmiana  ma  na  celu  zapewnienie  ochrony  na  wypadek  niewypłacalności 
pracodawcy  dla  pracowników  polskiego  przedsiębiorcy,  którego  upadłość  ogłosił  sąd 
zagraniczny, porównywalnej do ochrony dla pracowników przedsiębiorcy, którego upadłość 
układową ogłosił sąd upadłościowy w Polsce, a następnie dokonał zmiany opcji układowej na 
likwidacyjną. 
Wszczęcie  wtórnego  postępowania  upadłościowego  wobec  przedsiębiorcy  polskiego 
rodzi  w  praktyce  skutki  podobne  do  zmiany  formy  prowadzenia  postępowania 
upadłościowego  z  możliwością  zawarcia  układu  na  postępowanie  upadłościowe  z  opcją 
likwidacyjną (wydane w tym przedmiocie postanowienie jest przesłanką niewypłacalności). 
Z dniem wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego jest powoływany syndyk, 
który  zmierzając  do  likwidacji  majątku  upadłego,  dokonuje  zwolnień  pracowników.  Obok 
zobowiązań  z  tytułu  zaległych  wynagrodzeń  za  ostatnie  miesiące  sprzed  daty  wszczęcia 
wtórnego  postępowania  upadłościowego  (których  syndyk  nie  może  zaspokoić  z  masy 
upadłości), powstają więc kolejne niezaspokojone roszczenia pracownicze.  
Wszczęcie  wtórnego  postępowania  upadłościowego  następuje  zazwyczaj  po  kilku 
miesiącach od daty ogłoszenia upadłości przez sąd zagraniczny i powstania niewypłacalności, 
o  której  mowa  w  art.  6  ust.  1  pkt  1  ustawy  o  ochronie  roszczeń  pracowniczych  w  razie 
niewypłacalności  pracodawcy.  W  efekcie  zgłoszone  roszczenia  pracownicze  dotyczące 
okresów po ogłoszeniu upadłości przez sąd zagraniczny nie mogą być zaspokojone, ponieważ 
nie mieszczą się w okresie referencyjnym, o którym mowa w art. 12 ust. 3-5 ustawy, a zatem 
nie podlegają ochronie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. 
Z  uwagi  na  konieczność  wykorzystania  rozwiązań  określonych  w  ustawie  o  ochronie 
roszczeń  pracowniczych  w  razie  niewypłacalności  pracodawcy  na  potrzeby  opisanego  na 
– 4 – 
wstępie stanu faktycznego, niezbędne jest, aby projektowana zmiana weszła w życie z dniem 
ogłoszenia oraz znalazła zastosowanie do roszczeń powstałych po dniu 1 stycznia 2013 r. (art. 
2 i art. 4 noweli).  
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych 
i niektórych innych aktów prawnych, w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą 
wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa 
wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego 
państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień 
ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.  
Trybunał  Konstytucyjny wskazuje, że nakaz odpowiedniej vacatio legis nie ma 
charakteru bezwzględnego. Ustawodawca może wręcz zrezygnować  z vacatio legis, jeżeli 
przemawia za tym ważny interes publiczny. Ocena, czy w konkretnym wypadku długość tego 
okresu jest odpowiednia, uzależniona być musi od całokształtu okoliczności, w szczególności 
zaś  od przedmiotu i treści unormowań  przewidzianych w nowych przepisach, w tym i od 
tego, jak dalece różnią  się  one od unormowań  dotychczasowych (por. wyrok z 20 grudnia 
1999 r., sygn. K 4/99). 
Projekt ustawy jest korzystny dla jego adresatów – pracowników, którzy ze względu na 
lukę  w  prawie  nie  mogą  skorzystać  z  przysługujących  im  na  podstawie  ustawy  środków 
ochrony roszczeń przed niewypłacalnością pracodawcy.  
Projektowana zmiana prawa zostaje dokonana w warunkach kryzysu finansów 
publicznych,  jednakże  wobec aktualnego stanu ekonomicznego  Funduszu Gwarantowanych 
Świadczeń Pracowniczych, wypłata dodatkowych świadczeń nie zagrozi jego płynności, ani 
nie wpłynie na bezpieczeństwo finansowe państwa.  
W trakcie I czytania projektu w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej, na wspólnym 
posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej do projektu 
ustawy  wprowadzono  przepis  przejściowy  umożliwiający  pracodawcom,  syndykom, 
likwidatorom  lub  innym  osobom  sprawującym  zarząd  majątkiem  pracodawcy,  dotrzymanie 
terminu na złożenie marszałkowi województwa zbiorczego wykazu niezaspokojonych roszczeń 
pracowniczych (art. 3 noweli). 
 
 
 
– 5 – 
3. Konsultacje 
Projekt został przesłany do zaopiniowania następującym podmiotom: Ministrowi Pracy i 
Polityki  Społecznej,  Ministrowi  Gospodarki,  Ministrowi  Skarbu  Państwa,  Ministrowi 
Finansów,  Ministrowi  Sprawiedliwości,  Ministrowi  Spraw  Zagranicznych,  Prezesowi 
Związku  Banków  Polskich,  Prezesowi  Urzędu  Ochrony  Konkurencji  i  Konsumentów, 
Przewodniczącemu Krajowej Rady Sądownictwa, Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego, 
Przewodniczącemu 
Ogólnopolskiego 
Porozumienia 
Związków 
Zawodowych, 
Przewodniczącemu  Komisji  Krajowej  NSZZ  „Solidarność”,  Przewodniczącemu  Forum 
Związków  Zawodowych,  Prezydentowi  Pracodawców  Rzeczypospolitej  Polskiej, 
Prezydentowi Konfederacji Lewiatan,  Prezesowi  Związku  Rzemiosła  Polskiego,  Prezesowi 
Business Centre Club, Dziekanowi Krajowej Izby Syndyków, Prezesowi Stowarzyszenia 
Syndyków  Polskich,  Prezesowi  Stowarzyszenia  Sędziów  Polskich  IUSTITIA,  Prezesowi 
Stowarzyszenia  Sędziów  Themis,  Prezesowi  Prokuratorii  Generalnej  Skarbu  Państwa, 
Prezesowi Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Prezesowi Krajowej Rady Radców Prawnych. 
Minister Pracy i Polityki Społecznej odniósł się pozytywnie do projektowanych regulacji 
oraz  stwierdził,  że  nie  zagrożą  one  płynności finansowej Funduszu Gwarantowanych 
Świadczeń Pracowniczych. 
Prokuratoria Generalna podniosła kwestię przepisu przejściowego, na podstawie którego 
nowe  rozwiązania  znajdą  zastosowanie  do  roszczeń  pracowniczych  powstałych  po  dniu  1 
stycznia  2013  r.,  co  może  rodzić  wątpliwości  w  świetle  zasady  równego  traktowania 
podmiotów prawa.  
Minister  Sprawiedliwości  –  przyjmując  potrzebę  jednoznacznego  uregulowania  sytuacji 
związanej z wszczęciem wtórnego postępowania upadłościowego polskiego przedsiębiorcy w 
Polsce, jeżeli postępowanie główne toczyło się za granicą, zaproponował w tym zakresie inną 
metodę  legislacyjną  –  zmianę  art.  6  ustawy  o  ochronie  roszczeń  pracowniczych  w  razie 
niewypłacalności pracodawcy. 
Minister  Finansów  przekazał  pismo  zawierające  prośbę  o  opinię  do  projektu  ustawy 
Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej – według właściwości. 
Minister  Spraw  Zagranicznych  nie  zgłosił  uwag  co  do  zgodności  projektu  z  prawem 
Unii Europejskiej.  
Business Centre Club przedstawił pozytywną opinię o projekcie ustawy. 
– 6 – 
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Minister Skarbu Państwa, Sąd Najwyższy, 
Krajowa Rada Sądownictwa oraz Krajowa Izba Syndyków poinformowali, że nie zgłaszają 
uwag do projektowanych rozwiązań. 
Pozostałe podmioty nie wypowiedziały się na temat projektowanej ustawy. 
 
4. Skutki projektowanej ustawy 
Opisany  już  na  wstępie  stan  faktyczny,  który  legł  u  podstaw  opracowania  niniejszej 
inicjatywy ustawodawczej,  ma charakter jednostkowy, nie  można  jednak  wykluczyć 
wystąpienia  takich  samych  przypadków  w  przyszłości.  Nie jest więc  możliwe  oznaczenie 
skali wydatków z tego tytułu w 2014 r. i w przyszłości, ze względu na nieprzewidywalność 
procesu upadłości przedsiębiorstw. 
Skutek finansowy nowej regulacji prawnej w związku z sytuacją firmy Christianapol Sp. 
z o.o.,  to kwota ok. 9 mln  zł  dla  ok.  900  byłych  pracowników  Spółki  z  tytułu  zaległych 
wynagrodzeń za pracę, odszkodowań z art. 361 Kodeksu pracy oraz odpraw pieniężnych. 
Ze względu  na  aktualną  kondycję  Funduszu  Gwarantowanych  Świadczeń 
Pracowniczych (stan  środków  pieniężnych  na  dzień  31  października  2013  r.  wyniósł:  2 629 
mln  zł),  rozszerzenie  zakresu  stosowania  ustawy  o  nową  przesłankę  niewypłacalności,  nie 
zagrozi  jego  płynności,  a  także  bezpieczeństwu  finansowemu  państwa,  zwiększy  się 
natomiast poziom ochrony roszczeń pracowniczych. 
 
5. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej 
Projekt ustawy jest zgodny z  prawem Unii Europejskiej.