Zadośćuczynienie za śmierć w wypadku

Przeczytaj także: Odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby

Ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, został dodany do Kodeksu cywilnego art. 446 § 4, który przewiduje, iż „sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.” Powyższa zmiana weszła w życie z dniem 03 sierpnia 2008 roku. Gwoli przypomnienia, zadośćuczynienie ma na celu zrekompensowanie krzywdy za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (wyrok SA w Lublinie z dnia 7 lipca 2009 r., II AKa 44/09). Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, wieź rodzinna i uczuciowa stanowi dobro osobiste w rozumieniu Kodeksu cywilnego, a utrata osoby bliskiej ma zawsze charakter nieodwracalny.

Zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią osoby w wypadku komunikacyjnym, mogą dochodzić wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Dopuszczalne jest również dochodzenie zadośćuczynienia w przedmiotowej sprawie przez osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (tytułem przykładu: konkubent), jeżeli zmarły pozostawał z nimi faktycznie w szczególnej bliskości. Obowiązkiem osoby poszkodowanej jest wykazanie nie tylko więzi pokrewieństwa ale przede wszystkim, że ze zmarłym łączyły ją silne więzy uczuciowe/rodzinne. Nadto, w uzasadnieniu wniosku powinny znaleźć się fakty, które mają wpływ na rozmiar krzywdy. Koniecznym/niezbędnym jest, na etapie postępowania sądowego, powołanie biegłego sądowego z zakresu psychologii i psychiatrii, który będzie w stanie określić relacje pomiędzy poszkodowanym, a osobą zmarłą, a także zakres cierpień doznanych przez poszkodowanego w wyniku śmierci najbliższej osoby.

Osoba poszkodowana można wystąpić o zadośćuczynienie nawet wtedy, gdy ubezpieczyciel już wcześniej wypłacił odszkodowanie z tytułu istotnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby najbliższej, a wypadek wydarzył się przed laty. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2009 roku „roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania z art. 446 § 3 k.c., które wymaga wykazania szkody majątkowej polegającej na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł wskutek wynikłego z czynu niedozwolonego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowa.”

Ciężko jest wycenić cierpienia doznane w związku ze śmiercią osoby najbliższej. Sąd zasadzając ewentualne zadośćuczynienie, przy określaniu jego wysokości powinien kierować się kryteriami branymi pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, z uwzględnieniem jednak ciężaru gatunkowego naruszonego dobra (wyrok SA w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10). Bez wątpienia przy określeniu wysokości zadośćuczynienia sąd weźmie pod uwagę opinię biegłego sądowego określającą jak silna więź łączyła poszkodowanego z tragicznie zmarłym i jak ta śmierć wpłynęła na jego aktualna sytuację życiową. Jak zostało to zaznaczone, sąd uwzględniając roszczenie o zadośćuczynienie, przy określeniu jego wysokości bierze pod uwagę wiele czynników. W praktyce zasądza od kilkudziesięciu tysięcy złotych nawet do kilkuset tysięcy złotych.