Wspólność majątkowa małżeńska a upadłość małżonka

Przeczytaj także: Ogłoszenie upadłości przez firmę a jej polisa ubezpieczeniowa

Wspólność ustawowa może istnieć w małżeństwie mimo braku w danym czasie jakiegokolwiek majątku wspólnego. Majątek małżonków może obejmować trzy różne masy: wspólną i dwie odrębne każdego z nich (majątki osobiste). Wspólność ustawowa małżeńska powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa i ma charakter współwłasności łącznej. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Ogłoszenie upadłości wywiera wpływ na wspólność majątkową małżeńską, wyłączając ją.

Ogłoszenie upadłości a wspólność majątkowa małżeńska

Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków ustaje wspólność ustawowa małżeńska, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości, o czym stanowi prawo upadłościowe i naprawcze. Powtórzenie regulacji co do ustania wspólności ustawowej w razie upadłości małżonka znajduje się w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Takie uregulowanie jest surowe dla małżonka dłużnika, z tego względu, że nie jest on stroną postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości oraz ponosi daleko idące konsekwencje wydania takiego postanowienia. Chodzi, bowiem o to, że małżonek upadłego, swoim udziałem w majątku dorobkowym, ponosi wobec wierzyciela odpowiedzialność za zobowiązania współmałżonka. Jedyne jego uprawnienie w toku postępowania upadłościowego sprowadza się do zgłoszenia wierzytelności z tytułu udziału w majątku dorobkowym.

Konsekwencją omawianej regulacji jest przyjęcie założenia, że nie jest dopuszczalne dokonanie przez małżonków podziału majątku wspólnego po ogłoszeniu upadłości. Skoro majątek wspólny wchodzi do masy upadłości, to prawo zarządu nim spoczywa na syndyku lub zarządcy. W takiej sytuacji zakaz zarządu oraz możliwości korzystania z mienia i rozporządzania nim przez upadłego odnosi się również do jego małżonka. Majątek wspólny wchodzi do masy upadłości w takim stanie, w jakim się znajduje w dacie wydania przez sąd postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Jeżeli małżonkowie zawarli umowę rozszerzającą wspólność, to do masy upadłości wchodzi ten majątek w takim rozmiarze, jaki wynikał z tej umowy w dacie ogłoszenia upadłości. Zniesienie wspólności majątkowej jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Zniesienie wspólności majątkowej jest skuteczne również w przypadku umów ograniczających wspólność majątkową. Roszczenia małżonka upadłego wynikające z umowy majątkowej mogą być więc uwzględniane tylko wówczas, gdy była ona zawarta wcześniej niż dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.