Zamówienia publiczne: omyłki w gwarancji wadialnej

Przeczytaj także: Zamówienia publiczne: wadium dla konsorcjum

Na wstępie należy wyjaśnić, że jedną z dopuszczalnych form wniesienia wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego jest tzw. gwarancja ubezpieczeniowa, tzn. zobowiązanie zakładu ubezpieczeń (gwaranta) do zapłaty określonej sumy na rzecz beneficjenta gwarancji (w przypadku zamówień publicznych – zamawiającego).

W stanie faktycznym sprawy, której dotyczy Wyrok, zamawiający prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego. W jednym z punktów specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej „siwz”), zamawiający wskazał wymaganą wysokość wadium., Z określonego przez zamawiającego wymaganego termin związania ofertą wynikało natomiast, że okres ważności gwarancji ubezpieczeniowej (w razie wniesienia wadium w tej formie) powinien obejmować przedział czasowy od 15 grudnia 2011 r. do 13 lutego 2012 r. Jeden z wykonawców, którzy złożyli oferty w przedmiotowym postępowania, wniósł wadium w formie gwarancji ubezpieczeniowej. Już po złożeniu oferty wykonawca ten stwierdził jednak, że w dokumencie gwarancyjnym znajdują się oczywiste omyłki pisarskie, o których niezwłocznie poinformował zamawiającego. Jedna z omyłek dotyczyła wskazania okresu ważności gwarancji - dokument wskazywał okres od 15 grudnia 2011 r. do 13 lutego 2011 r. (zamiast 2012).

Druga omyłka dotyczyła określenia przedmiotu postępowania, którego dotyczyło wadium, a konkretnie okresu zamówienia - w dokumencie wskazano ten okres następująco: „pielęgnacja zieleni (…) w latach 2012-2913”. W związku z wykryciem ww. omyłek przez wykonawcę, zakład ubezpieczeń (gwarant) sporządził aneks do dokumentu gwarancji, w którym poprawiono powyższe omyłki. Zakład ubezpieczeń wystosował także odrębne pismo do zamawiającego, w którym wskazał, że zaistniałe omyłki pisarskie nie wpływają w żaden sposób na ważność pierwotnie wystawionego dokumentu gwarancji i na prawidłowość zabezpieczenia oferty.

Pomimo powyższych dodatkowych czynności i wyjaśnień, zamawiający uznał dokument gwarancji ubezpieczeniowej za wadliwy i wykluczył wykonawcę, który go złożył, z postępowania i odrzucił ofertę tego wykonawcy.

W związku z powyższym, wykonawca ten wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie, żądając nakazania zamawiającemu unieważnienia wyboru jako najkorzystniejszej oferty konkurenta, nakazania zamawiającemu unieważnienia odrzucenia oferty odwołującego na skutek wykluczenia z postępowania oraz nakazania zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty odwołującego jako najkorzystniejszej. Odwołujący zarzucił w odwołaniu naruszenie przepisów o wykluczeniu wykonawcy w związku z niewniesieniem wadium, oraz zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, poprzez niedokonanie przez zamawiającego wykładni dokumentu gwarancji ubezpieczeniowej.

Zamawiający oraz konkurent, który przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego podnosili, ustosunkowując się do odwołania, że zamawiający nie ma możliwości poprawienia omyłek w dokumencie gwarancji ubezpieczeniowej, jak również nie może wezwać wykonawcy do złożenia prawidłowego dokumentu gwarancji.

KIO uwzględniła odwołanie w przedmiotowej sprawie. Uzasadniając Wyrok KIO zaznaczyła, że ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm. dalej „pzp”) nie zawiera szczególnych wymogów, które musi spełniać gwarancja ubezpieczeniowa, aby uznać ją za wadium stanowiące właściwe zabezpieczenie dla oferty.

Jednocześnie, KIO podzieliła pogląd podnoszony przez zamawiającego i przystępującego, że nie istnieje możliwość poprawienia omyłki pisarskiej w dokumencie gwarancji ubezpieczeniowej przez zamawiającego na etapie oceny ofert, ani nie można wezwać wykonawcy do złożenia poprawionego dokumentu gwarancji, gdyż pzp nie przewiduje takich możliwości.

Pomimo braku przepisów o poprawianiu błędów w dokumencie gwarancji wadialnej, zdaniem KIO, zamawiający jest zobowiązany do wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości dotyczących złożonego przez wykonawcę dokumentu gwarancji. KIO podkreśliła przy tym, że obowiązek ten ma związek z zasadą uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych.

Uzasadniając to stanowisko KIO stwierdziła, że zamawiający jest zobowiązany do ustalenia treści dokumentu gwarancji bankowej zgodnie z regułami wykładni oświadczeń woli, wynikającymi z art. 65 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których oświadczenie zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W związku z powyższym, KIO orzekła, że w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy, dopuszczalne jest uznanie błędów w gwarancji wadialnej za oczywiste omyłki pisarskie, które nie rzutują na prawidłowość zabezpieczenia oferty. W konsekwencji powyższego, KIO stwierdziła, że oferta odwołującego była zabezpieczona odpowiednim wadium przez cały czas związania ofertą, a tym samym nie było podstaw do wykluczenia odwołującego z postępowania i uznania jego oferty za odrzuconą.

Podsumowując, powyższy wyrok jest niezwykle istotny dla podmiotów biorących udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z poglądem przyjętym w Wyroku, wypadku gdy w gwarancji wadialnej pojawi się oczywista omyłka pisarska, można oczekiwać, że zamawiający dokona stosownej wykładni dokumentu gwarancji i uzna, że jest on prawidłowy pomimo omyłki. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę, że przepisy pzp nie przewidują trybu poprawiania dokumentów gwarancji, a kwestia oczywistości omyłki może być w danym przypadku sporna, należy zawsze szczegółowo i starannie sprawdzać treść dokumentów gwarancji, składanych jako wadium.