Europejski tytuł egzekucyjny

Przeczytaj także: Tytuł wykonawczy zaginął - co zrobić?

Instytucję tą reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 805/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. ETE umożliwia swobodny przepływ orzeczeń, ugód i dokumentów urzędowych na obszarze wszystkich państw członkowskich (za wyjątkiem Danii), eliminując konieczność prowadzenia postępowania o stwierdzenie wykonalności orzeczenia w państwie wykonania, dlatego nazywany jest „europejskim paszportem sądowym”. Cała procedura nadania orzeczeniu europejskiego tytułu egzekucyjnego prowadzona jest przez sąd państwa członkowskiego, z którego pochodzi orzeczenie.

Europejski tytuł wykonawczy jest możliwy do uzyskania jedynie w przypadku roszczeń bezspornych i pod warunkiem spełnienia określonych wymogów. Orzeczenie, ugoda sądowa lub inny dokument urzędowy, który ma zostać opatrzony ETE, musi dotyczyć bezspornego roszczenia pieniężnego w sprawie cywilnej lub handlowej. ETE nie znajdzie więc zastosowania w sprawach podatkowych, sprawa z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych czy sprawach administracyjnych, tj. generalnie w tych sprawach, w których stronami nie są podmioty prywatne. Bezsporność roszczenia oznacza, że dłużnik wyraźnie zgodził się co do roszczenia poprzez uznanie lub w drodze ugody zatwierdzonej przez sąd lub też nie wniósł sprzeciwu przeciwko temu roszczeniu w toku postępowania.

Aby orzeczenie, ugoda sądowa lub inny dokument urzędowy mogły uzyskać zaświadczenie ETE, muszą być spełnione minimalne standardy proceduralne określone w rozporządzeniu 805/2004, które dotyczą przede wszystkim doręczeń oraz należytego informowania dłużnika co do podniesionego roszczenia i co do wymagań procesowych, jakie muszą być spełnione, aby zakwestionować roszczenie.

Standardy te nakazują przede wszystkim aby orzeczenie, ugoda sądowa lub inny dokument urzędowy były wykonalna w państwie wydania ETE, tj. aby na ich podstawie można było wszcząć natychmiastową egzekucję. Będą to więc obok prawomocnych orzeczeń sądowych także orzeczenia nieprawomocne lecz zaopatrzone w rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu (np. wyrok zaoczny, wyrok z uznania, ugoda zawarta przed sądem lub przez sąd zatwierdzona) oraz wykonalne (np. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany na podstawie weksla, czeku warrantu, orzeczenie sądu drugiej instancji).

Chodzi więc tutaj o sprawy prawomocnie osądzone lub takie orzeczenia, które zostały wydane na podstawie okoliczności uznanych przez przepisy prawa za „przekonujące” na tyle, aby na ich podstawie nadać orzeczeniu sądowemu natychmiastową wykonalność, mimo że same okoliczności mogą być kwestionowane w drodze zaskarżenia. Jeżeli zaś chodzi o dokumenty urzędowe, natychmiast wykonalne, to w praktyce należą do nich akty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji, tj. akty określone w art. 777 § 1 pkt 4, 5 i 6 k.p.c. Nie jest natomiast możliwe wydania ETE w stosunku do bankowego tytułu egzekucyjnego, który choć jest dokumentem urzędowym to jednak nie spełniającym minimalnych standardów wymaganych przez rozporządzenie 805/2004.

Spełnienie przesłanek wydania ETE nie wymusza na wierzycielu konieczności korzystania z procedury uzyskania tytułu egzekucyjnego na podstawie rozporządzenia nr 805/2004. Wierzyciel może podjąć kroki zmierzające do uzyskania stwierdzenia wykonalności orzeczenia w państwie członkowskim, w którym dochodzi jego wykonania stosując procedurę ustanowioną w rozporządzeniu (WE) nr 44/2001. Jest to jednak droga mniej efektywna i droższa.

Europejski tytuł egzekucyjny wydawany jest na wniosek wierzyciela złożony do sądu, który wydał orzeczenie lub do właściwego organu, w którym sporządzono dokument. ETE obejmuje nie tylko kwotę roszczenia głównego, lecz również kwotę zasądzoną tytułem zwrotu kosztów procesu.

W celu wykonania orzeczenia, dokumentu urzędowego lub ugody sądowej opatrzonych zaświadczeniem ETE, wierzyciel musi zwrócić się o wykonanie do właściwego sądu lub organu w państwie członkowskim wykonania. Wśród dokumentów, które musi przedstawić nie może zabraknąć odpisu orzeczenia, dokumentu urzędowego lub ugody sądowej oraz odpisu zaświadczenia ETE spełniających warunki niezbędne dla stwierdzenia ich autentyczności, a w razie potrzeby tłumaczenia wyżej wymienionych dokumentów na język urzędowy państwa członkowskiego wykonania.