Prawo konkurencji: kary za nielegalne porozumienia

Przeczytaj także: Nielegalne porozumienia - mity

Kiedy Urząd skontroluje przedsiębiorcę

Niedozwolone porozumienia często mają sekretny charakter. Dlatego dostęp do dowodów bywa utrudniony. Kontrola w siedzibie przedsiębiorcy, również ta połączona z przeszukaniem, jest skutecznym narzędziem służącym zwalczaniu nielegalnych zmów. Umożliwia znalezienie dowodów świadczących o istnieniu porozumienia, np. korespondencji mailowej pracowników firmy, czy notatek z tajnych spotkań uczestników kartelu. W przypadku ustaleń o sekretnym charakterze przeszukania są niezbędne, aby stwierdzić naruszenie prawa.

Niezbędna zgoda sądu

Z przeszukania Urząd korzysta jedynie w uzasadnionych przypadkach, o czym świadczy fakt, że każdorazowo zgodę na takie działanie musi wydać Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. We wniosku musimy przekonać sąd, że podejrzenia dotyczące istnienia np. niedozwolonego porozumienia, są zasadne. Ewentualną zgodę otrzymujemy w ciągu 48 godzin.

Niezapowiedziana kontrola

Warunkiem skuteczności kontroli i przeszukań jest efekt zaskoczenia po stronie przedsiębiorcy. Ewentualne uzyskanie informacji o planowanych przez Urząd działaniach mogłoby zaprzepaścić główny ich cel — umożliwić przedsiębiorcy zniszczenie lub ukrycie dowodów. Przeszukanie akt, ksiąg, dokumentów i nośników informacji, często daje nam podstawy do dalszego prowadzenia postępowania i w konsekwencji udowodnienia praktyki ograniczającej konkurencję.
W trakcie kontroli należy współpracować

Na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek współdziałania z pracownikami Urzędu w toku kontroli i przeszukania, np. udzielania informacji, umożliwienia wstępu do budynków i pomieszczeń, a także zapewnienia miejsca do przechowania dokumentów. W przeciwnym wypadku naraża się na karę finansową, której górna granica może wynieść nawet 50 mln euro. Za brak współdziałania może zostać uznane utrudnianie czynności kontrolnych, np. opóźnianie uzyskania dostępu do określonych informacji (decyzja nr DDI-79/2002) a także ukrywanie lub niszczenie dowodów naruszenia (decyzja nr DOK-48/07).

Nielegalne porozumienia surowo karane

Za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję grożą surowe kary finansowe. Prawo określa górną granicę ich wymiaru — 10 proc. przychodu przedsiębiorcy. Wysokość sankcji ustalana jest indywidualnie do każdej sprawy i adekwatnie do stopnia naruszenia, w oparciu o Wyjaśnienia w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję.

Szacowanie kary

Podstawą wymierzenia sankcji jest określenie szkodliwości danego naruszenia. Do najpoważniejszych, a tym samym najsurowiej karanych praktyk, należą porozumienia zawierane między konkurentami, np. zmowa cenowa, przetargowa czy podział rynku. Ze względu na rozmiar negatywnych skutków, nieco łagodniej mogą być traktowane zmowy przedsiębiorców działających na różnych szczeblach obrotu, np. producent — dystrybutor, jeśli nie dotyczą one ceny lub warunków odsprzedaży towarów.

Kolejnym kryterium branym pod uwagę przez Urząd jest wpływ porozumienia na konkurencję. Im większe są negatywne skutki praktyki lub im wyższe korzyści czerpie z niej przedsiębiorca, tym wyższa sankcja. Urząd bierze również pod uwagę długotrwałość naruszenia. Może to mieć bowiem wpływ na korzyści, jakie osiągnął przedsiębiorca z tytułu udziału w zmowie.