Badania psychologiczne prowadzących samochody służbowe

Przeczytaj także: Badania kierowcy: decyduje rodzaj pojazdu

Badania psychologiczne, zwane potocznie psychotestami muszą obligatoryjnie przechodzić jedynie kierowcy zawodowi, co wynika z ustawy o transporcie drogowym. W przypadku pozostałych osób używających samochodów służbowych odbycie takich badań może być wynikiem decyzji lekarza medycy pracy lub pracodawcy.

Badania specjalistyczne zawodowych kierowców

Badania psychologiczne mają na celu ustalenie, czy u danej osoby występują przeciwwskazania psychologiczne do pracy na stanowisku kierowcy. Zostały one uregulowane w art. 39k ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 z późn. zm.). Obowiązek ich przeprowadzania dotyczy kierowców, którzy wykonują przewóz drogowy. Nie dotyczy to jednak wszystkich kierowców, gdyż ustawa wskazuje w art. 3 ust. 1, że jej przepisów nie stosuje się m.in. do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:

• przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą - w niezarobkowym przewozie drogowym osób oraz
• o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w transporcie drogowym rzeczy oraz niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy.

Ważne: Z obowiązku przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych przeznaczonych dla zawodowych kierowców zwolnione są osoby, korzystające w ramach obowiązków służbowych z typowych samochodów osobowych.

Powyższe wynika stąd, że ich dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony, nie są one również skonstruowane do przewozu więcej niż 9 osób licząc z kierowcą. Zatem pracownicy prowadzący pojazdy, do kierowania którymi wystarcza prawo jazdy kategorii B, wyłączone z obowiązku stosowania ustawy o transporcie drogowym, nie podlegają uregulowanym w niej badaniom lekarskim i psychologicznym z mocy ustawy. Obowiązek taki może jednak wynikać z przepisów wewnątrzzakładowych, np. regulaminu pracy, który może przewidywać konieczność poddania się badaniom psychologicznym przez osoby upoważnione do prowadzenia samochodów służbowych. Rozwiązanie to jest stosunkowo często spotykane w jednostkach sfery budżetowej, a w przedsiębiorstwach prywatnych raczej sporadycznie.
Badania lekarskie osób korzystających w pracy z samochodu

Fakt, iż pracownicy niezatrudnieni na stanowisku kierowcy, korzystający w czasie pracy z prywatnych lub służbowych samochodów osobowych nie muszą poddawać się specjalistycznym badaniom lekarskim i psychologicznym dla kierowców nie oznacza, że ich badania profilaktyczne nie będą się różnić od przeprowadzanych wobec typowego pracownika biurowego. Prowadzenie pojazdu w ramach zatrudnienia jest elementem ryzyka zawodowego, uciążliwym i potencjalnie szkodliwym czynnikiem występującym w środowisku pracy, a związane z tym ryzyko dotyczy nie tylko pracownika, lecz również innych uczestników ruchu drogowego. Polecając podjęcie tego rodzaju pracy pracodawca musi mieć pewność, że pracownik jest zdolny do jej wykonywania. Ten cel można osiągnąć wskazując dany element charakterystyki pracy w skierowaniu na wstępne, okresowe oraz ewentualnie kontrolne badania lekarskie. W oparciu o informację dotyczącą prowadzenia samochodu osobowego podczas wykonywania obowiązków służbowych lekarz medycyny pracy będzie miał podstawę do rozszerzenia zakresu badań o konsultację okulistyczną, badania zjawiska olśnienia oraz widzenia zmierzchowego.

Ważne: Konieczność przeprowadzania badania zjawiska olśnienia oraz widzenia zmierzchowego w stosunku do osób kierujących pojazdami w ramach obowiązków służbowych funkcjonuje od 29 czerwca 2011 r.

Powyższe wynika z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców... (Dz. U. nr 2 poz. 15 z późn. zm.).