Odpowiedzialność pracownika za szkodę w mieniu

Przeczytaj także: Wyrządzenie szkody a odpowiedzialność pracownika

Wyrównanie szkody pod pewnymi warunkami

W ramach odpowiedzialności materialnej pracownika można wyodrębnić odpowiedzialność materialną typu ogólnego (ciąży na wszystkich pracownikach bez konieczności podpisywania umowy o odpowiedzialności materialnej) i odpowiedzialność za mienie powierzone. Generalnie pracownik odpowiada za szkodę w mieniu powierzonym do pełnej wysokości szkody (art. 124 K.p.). Aby jednak wyegzekwować od odpowiedzialnego materialnie pracownika zwrot wartości zaistniałej szkody, najpierw pracodawca musi prawidłowo powierzyć mu mienie - z obowiązkiem jego zwrotu lub wyliczenia się. Prawidłowe powierzenie mienia jest niezbędnym warunkiem zaistnienia odpowiedzialności materialnej pracownika. Konieczne jest też faktyczne wystąpienie szkody, a nie jedynie jej przewidywanie przez pracodawcę.

Odpowiedzialność za mienie powierzone obciąża niekiedy kilku pracowników, w przypadku gdy podpisali oni umowę o współodpowiedzialności materialnej. Wówczas ich odpowiedzialność za szkodę w mieniu ustalona jest w częściach określonych w umowie.

Niezależnie jednak od tego, czy mamy do czynienia ze wspólną odpowiedzialnością materialną czy też z odpowiedzialnością jednostkową, wysokość odszkodowania (które co do zasady powinno odpowiadać wysokości szkody), może zostać obniżona. Jest to uzasadnione szczególnie w sytuacji, gdy występują utrudnienia w nadzorze nad mieniem, w tym gdy:

• mienie znajduje się w pomieszczeniach, do których ze względu na potrzeby prawidłowej obsługi konsumentów mają dostęp również pracownicy innych działów albo inne osoby, a zwłaszcza w placówkach handlowych, w których nabywcy mają swobodny dostęp do towarów oraz gdy przyjmowanie towarów odbywa się bez przerywania obsługi nabywców,
• w magazynach, sklepach i punktach usługowych, w których praca trwa dłużej niż na jedną zmianę lub w których obsada wynosi co najmniej 5 osób.

W innych przypadkach wysokość odszkodowania należnego od pracownika również może być obniżona, jednak muszą za tym przemawiać względy współżycia społecznego. Pracodawca przed podjęciem decyzji o obniżeniu odszkodowania jest zobowiązany wysłuchać pracownika oraz zasięgnąć opinii reprezentującej go zakładowej organizacji związkowej.

---

Pracownik odpowiada za szkodę w mieniu powierzonym w zakresie zaistniałej straty i utraconych pożytków z mienia.

---

Kiedy pracownik nie zapłaci odszkodowania?

Pracownikowi obciążonemu odpowiedzialnością materialną za mienie powierzone bardzo trudno jest zwolnić się z tej odpowiedzialności. Ze strony pracodawcy wystarczy wykazanie, iż powstała szkoda w mieniu oraz że zostało ono prawidłowo powierzone. Natomiast pracownik musi wykazać, że jest "niewinny" jeżeli chodzi o wyrządzenie szkody, wbrew ogólnej zasadzie, iż to strona powodowa (zainteresowana uzyskaniem świadczenia) jest zobowiązana udowodnić swoje roszczenie. W tego rodzaju sprawach przyjmuje się bowiem domniemanie winy po stronie pracownika, polegające na założeniu, że przyczynił się on do powstania szkody.