eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo dla biznesu › Zabezpieczenie wierzytelności: żądanie obniżenia sumy hipoteki

Zabezpieczenie wierzytelności: żądanie obniżenia sumy hipoteki

2012-06-28 10:29

Przeczytaj także: Gwarancja bankowa jako instrument zabezpieczenia interesów wierzycieli


Należy bowiem zwrócić uwagę, że zobowiązaniem wierzyciela hipotecznego skorelowanym z uprawnieniem dłużnika, wynikającym z art. 68 § 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece byłoby – jak już zasygnalizowano – oświadczenie woli o zmianie treści dotychczasowej hipoteki na zabezpieczenie o określonej, nie-nadmiernej wysokości. Sądowe dochodzenie tego roszczenia musiałoby zatem przybrać postać powództwa o świadczenie, opartego na art. 64 Kodeksu cywilnego, a więc powództwa o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli.

Problem w tym, że przy braku jakichkolwiek kryteriów pozwalających na wyznaczenie granicy pomiędzy zabezpieczeniem dozwolonym a nadmiernym (o czym była mowa powyżej) przyjmowanie koncepcji istnienia skonkretyzowanego obowiązku zawarcia umowy, której treści apriorycznie nie sposób ustalić, stanowi daleko posuniętą fikcję.

Co więcej, wobec rozbieżnego orzecznictwa sądowego w zakresie możliwości ingerencji sądu w treść oświadczenia, będącego przedmiotem żądania pozwu opartego na art. 64 Kodeksu cywilnego, istnieje duże niebezpieczeństwo oddalania takich powództw w sytuacjach, gdy sąd nie podzieli poglądu dłużnika na temat adekwatności treści zaproponowanego przez niego w żądaniu pozwu oświadczenia woli wierzyciela hipotecznego, do którego wierzyciel ten miałby zostać zobowiązany, a jednocześnie uzna, że nie jest kompetentny, by oświadczenie to zmienić, jako że stanowiłoby to wyjście poza granice żądania.

Taka sytuacja, poza wskazanymi praktycznymi komplikacjami, również z teoretycznego punktu widzenia nie odpowiada definicji roszczenia, bowiem cechą charakterystyczną roszczeń jest to, że konkretny podmiot zobowiązany jest do zachowania się z góry precyzyjnie określonego, wyznaczającego jednocześnie sferę możności postępowania uprawnionego. Tymczasem, na tle art. 68 § 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, uprawnienie do żądania obniżenia sumy hipoteki takim przymiotem określoności nie legitymuje się nawet w przybliżeniu.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, iż właściwszym w tym stanie rzeczy jest przyjęcie, że żądanie obniżenia sumy hipoteki w oparciu o art. 68 § 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece będzie mogło być skierowane wyłącznie do sądu, który władny będzie zmienić kwotę zabezpieczenia hipotecznego w toku rozpoznawania powództwa o ukształtowanie prawa.

Należy wyjaśnić w tym miejscu, iż wskazanie trybu procesowego dochodzenia omawianego uprawnienia wynika z ogólnej zasady wyrażonej w art. 13 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którą sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W stosunku do uprawnienia przewidzianego w art. 68 § 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawodawca nie przewidział trybu nieprocesowego; nie ma również podstaw do uznania, by sprawy tego typu kwalifikować, jako sprawy o wpis i stosować w tym zakresie przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym, bowiem wpis w omawianej sytuacji nastąpi dopiero wtórnie – po ukształtowaniu nowej treści wierzytelności hipotecznej.

Przesądziwszy kwestię trybu realizacji uprawnienia do żądania obniżenia sumy hipoteki oraz rodzaju powództwa, z jakim trzeba wystąpić, należy wskazać jeszcze na parę zagadnień technicznych związanych z wystąpieniem z przedmiotowym powództwem.

Inne cechy żądania

Konstruując żądanie pozwu w zakresie realizacji uprawnienia z art. 68 § 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, należy pamiętać, że – tak jak przy każdym innym rodzaju powództwa – należy precyzyjnie określić czynność, jakiej oczekuje się od sądu, tj. wskazać, iż domaga się ukształtowania stosunku prawnego (umowy ustanawiającej hipotekę, z dokładnym określeniem jej essentialia negotii), poprzez zmniejszenie sumy hipoteki z kwoty objętej pierwotną umową do kwoty uznawanej przez powoda za nienadmierną.

Jakkolwiek to sąd dokonuje ostatecznego określenia wartości zabezpieczenia dozwolonego, do którego nastąpi ewentualne obniżenie sumy hipoteki, to na dłużniku hipotecznym spoczywa obowiązek wskazania kwoty adekwatnej w jego ocenie; wartość ta będzie wyznaczać bowiem granice kognicji sądu w rozpoznawaniu sprawy oraz wpływać na określenie wartości przedmiotu sporu oraz opłaty od pozwu.

Chociaż wydawać by się mogło, że konieczność wskazania przez powoda wartości zabezpieczenia dozwolonego czy też nienadmiernego zbliża konstrukcję omawianego powództwa do powództwa opartego na art. 64 Kodeksu cywilnego, jednak jest to podobieństwo jedynie pozorne, odmienne są bowiem skutki wadliwego określenia kwoty adekwatnego przy jednym i drugim rodzaju powództwa.

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: