Spłata długu: zasady zaliczania wpłat od kontrahentów

Przeczytaj także: Zwolnienie z długu bez zgody dłużnika?

Na temat tego, jak powinno przebiegać skorzystanie z tej reguły, wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 11 października 2005 r., sygn. akt I ACA 746/2005. Uznał, że między spełnieniem świadczenia przez dłużnika, który nie wskazał, na poczet którego z wielu długów dokonał zapłaty, a wystawieniem przez wierzyciela pokwitowania powinno zachodzić bezpośrednie następstwo czasowe. W przeciwnym razie należy przyjąć, że żadna ze stron nie skorzystała z możliwości wyboru przewidzianej w art. 451 K.c.

Milczenie obu stron

W przypadku gdy ani dłużnik nie wskazał, na jaki dług zaliczyć wpłatę, ani nie mamy do czynienia z wyborem dokonanym przez wierzyciela i przyjęciem stosownego pokwitowania przez dłużnika, wpłatę należy zaliczyć według reguł określonych w art. 451 § 3 K.c. Wynika z niego, że spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych - na poczet najdawniej wymagalnego. Decyduje więc termin wymagalności (czyli termin, w którym dług powinien być zapłacony), a nie termin zawarcia umowy czy wystawienia faktury. Może to wywołać komplikacje w przypadku, gdy najstarszy dług jest już przedawniony. Opinie na temat tego, czy w takiej sytuacji należy zarachować wpłatę na poczet przedawnionych długów są podzielone - przepis art. 451 § 3 K.c. wprost tego nie zabrania. Dlatego tak ważne jest z punktu widzenia dłużnika, aby już w momencie spełniania świadczenia wskazywać, za który dług dokonywana jest zapłata.

Wpłaty w toku egzekucji komorniczej

Omówionych zasad nie stosuje się, gdy pieniądze zostały wyegzekwowane przez komornika i przekazane przez niego wierzycielowi. Kolejność, w jakiej komornik zalicza wyegzekwowane pieniądze jest określona w Kodeksie postępowania cywilnego i nie ma podstaw, by ją zmieniać. Wydzieloną wierzycielowi sumę zalicza się przede wszystkim na koszty postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną (art. 1026 § 2 K.p.c.). Wierzyciel, który otrzymał pieniądze od komornika, nie powinien ich zaliczyć w inny sposób niż zrobił to komornik.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)
• Ustawa z dnia 17.11.964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.