Zaskarżanie uchwał a dobre obyczaje

Przeczytaj także: Dobre Praktyki Spółek notowanych na GPW

Kodyfikacja dobrych obyczajów

W otoczeniu, w którym funkcjonują spółki kapitałowe, zaobserwować można dążenia do skodyfikowania dobrych obyczajów. Ujęcia ich w coś na wzór ustawy lub zamkniętego katalogu. Niniejszy zabieg należy uznać za słuszny, ponieważ przyczynia się on do zwiększenia transparentności funkcjonowania spółek kapitałowych jako takich, a zwłaszcza spółek akcyjnych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych.

W odpowiedzi na zapotrzebowanie rynkowe powstał szereg zbiorów zawierających spis tzw. dobrych praktyk rynkowych, które ujmują podstawowe zasady ładu i nadzoru korporacyjnego spółek (corporate governance) w zgodzie z dobrymi obyczajami. Bez wątpienia, z racji doniosłości praktycznej i ogólnospołecznej, najbardziej rozpoznawalne w praktyce są Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW (najświeższa wersja została uchwalona przez Radę Nadzorczą GPW w drodze uchwały numer 20/1287/2011 z dnia 19 października 2011 roku i obowiązuje od dnia 1 stycznia 2012 roku). Zgodnie z Preambułą, ich podstawowym celem jest „umacnianie transparentności spółek giełdowych, poprawa jakości komunikacji spółek z inwestorami, wzmocnienie ochrony praw akcjonariuszy także w materiach nie regulowanych przez prawo, a przy tym nie stwarzanie obciążeń dla spółek giełdowych, nie równoważonych korzyściami wynikającymi z potrzeb rynku”.

Najważniejsze zapisy Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW dotyczą bardzo wielu aspektów działalności spółek, w tym m.in.:

• polityki informacyjnej („Spółka powinna prowadzić przejrzystą i efektywną politykę informacyjną, zarówno z wykorzystaniem tradycyjnych metod, jak i z użyciem nowoczesnych technologii oraz najnowszych narzędzi komunikacji zapewniających szybkość, bezpieczeństwo oraz efektywny dostęp do informacji”);
• zasad odbywania walnych zgromadzeń („Spółka powinna dołożyć starań, aby odwołanie walnego zgromadzenia lub zmiana jego terminu nie uniemożliwiały lub nie ograniczały akcjonariuszowi wykonywania prawa do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu”);
• zasad wynagradzania („Spółka powinna posiadać politykę wynagrodzeń oraz zasady jej ustalania. Polityka wynagrodzeń powinna w szczególności określać formę, strukturę i poziom wynagrodzeń członków organów nadzorujących i zarządzających”);
• kwalifikacji zawodowych członków organów („Członek rady nadzorczej powinien posiadać należytą wiedzę i doświadczenie oraz być w stanie poświęcić niezbędną ilość czasu na wykonywanie swoich obowiązków”);
• codziennego funkcjonowania organów („O zaistniałym konflikcie interesów lub możliwości jego powstania członek zarządu powinien poinformować zarząd oraz powstrzymać się od zabierania głosu w dyskusji oraz od głosowania nad uchwałą w sprawie, w której zaistniał konflikt interesów”; „Członek rady nadzorczej nie powinien rezygnować z pełnienia funkcji w sytuacji, gdy mogłoby to negatywnie wpłynąć na możliwość działania rady nadzorczej, w tym podejmowania przez nią uchwał”);
• ochrony akcjonariuszy („Regulamin walnego zgromadzenia nie może utrudniać uczestnictwa akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu i wykonywania ich praw. Zmiany w regulaminie powinny obowiązywać najwcześniej od następnego walnego zgromadzenia”; „Uchwały walnego zgromadzenia powinny zapewniać zachowanie niezbędnego odstępu czasowego pomiędzy decyzjami powodującymi określone zdarzenia korporacyjne a datami, w których ustalane są prawa akcjonariuszy wynikające z tych zdarzeń korporacyjnych”).

Uzupełniając powyższe, należy podnieść że w bardzo wielu spółkach, w tym również spółkach publicznych, oprócz ogólnych zasad ładu korporacyjnego określonych np. w przywołanych Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW, funkcjonują również tzw. wewnętrzne kodeksy etyczne, które z założenia mają na celu uregulowanie działalności danego podmiotu w zgodzie z dobrymi obyczajami (przywołać trzeba choćby kodeksy etyczne spółek takich jak PKN Orlen, Strabag czy Comarch).

Zasady funkcjonowania

Zbiory zasad corporate governance funkcjonują w obrocie na zasadzie dobrowolności. Bardzo często przygotowywane są „przez przedsiębiorców dla przedsiębiorców” (np. Kodeks etyki przedsiębiorców przygotowany przez Krajową Izbę Gospodarczą). Podkreślić należy, że co do zasady spółki nie są zobligowane do przyjmowania i przestrzegania kodeksów dobrych praktyk. Niemniej jednak faktem jest, że przedmiotowe kodeksy są niezwykle popularne. Powodem jest wiele czynników, zaczynając od kwestii marketingowych związanych z postrzeganiem spółki na rynku, przez ogólną chęć funkcjonowania w sposób społecznie odpowiedzialny, na spełnianiu wymogów formalnych kończąc. Odnosząc się do ostatniego powodu, należy wspomnieć że w niektórych przypadkach przystąpienie do dobrych praktyk stanowi warunek funkcjonowania w danym środowisku. Tak jest na przykład w odniesieniu do spółek notowanych na GPW, które mają obowiązek składania okresowych raportów w przedmiocie stosowania zasad ładu korporacyjnego.