Brak zgody pracownika na zmianę warunków zatrudnienia

Przeczytaj także: Porozumienie a wypowiedzenie zmieniające

Zmiana warunków umowy albo zwolnienie

Pracodawca, jako podmiot nadrzędny w stosunku pracy, ma możliwość jednostronnego przekształcenia ustalonych umownie warunków zatrudnienia. Zmiany dotyczące warunków pracy lub płacy może wprowadzić na mocy wypowiedzenia zmieniającego, które dla swojej ważności nie wymaga zgody pracownika. Jeżeli ten jednak sprzeciwi się nowym warunkom zatrudnienia, wówczas skutki tego sprzeciwu będą dotyczyły dalszego obowiązywania całego stosunku pracy. Wypowiedzenie zmieniające, wskutek odmowy przez pracownika przyjęcia nowych warunków zatrudnienia, ulega bowiem przekształceniu w wypowiedzenie całej umowy o pracę. Taka zmiana następuje z mocy samego prawa, dlatego też w treści wypowiedzenia zmieniającego należy zamieścić pouczenie, iż w razie odmowy przyjęcia nowych warunków, umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Trzeba też poinformować w tym dokumencie pracownika, że jeżeli przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, będzie to uważane za wyrażenie na nie zgody.

Przy braku wspomnianego pouczenia, pracownik może złożyć oświadczenie o niewyrażeniu zgody na nowe warunki zatrudnienia do końca okresu wypowiedzenia. Przyjęcie zaproponowanych przez pracodawcę warunków pracy lub płacy oznacza, że treść stosunku pracy ulegnie przekształceniu w ramach obowiązującej umowy po upływie okresu wypowiedzenia zmieniającego. Odmowa akceptacji - że umowa o pracę ulegnie definitywnemu rozwiązaniu.

Inaczej przedstawia się sprawa z propozycją pracodawcy odnośnie zmiany warunków umowy w trybie porozumienia. Jest to sposób modyfikacji warunków umowy lub jej rozwiązania w oparciu o zgodną wolę obu stron stosunku pracy. Do czasu uzyskania obopólnej akceptacji pracownika i pracodawcy, propozycja zawarcia porozumienia, niezależnie od tego, przez kogo została złożona, jest jednak tylko ofertą. Może być ona przyjęta przez stronę, do której jest skierowana, ale nie musi. Brak zgody pracownika na porozumienie nie zmienia więc niczego w dotychczasowym stosunku pracy, który trwa nadal.

Etat z odpowiedzialnością materialną

Praca w wielu branżach łączy się z ponoszeniem większej niż zazwyczaj odpowiedzialności materialnej przez pracownika. Jest to związane z wykonywaniem czynności zawodowych w styczności z mieniem pracodawcy i w warunkach odpowiedzialności za nie. Zewnętrznym przejawem powierzenia pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się jest na ogół podpisanie przez zatrudnionego umowy o odpowiedzialności materialnej. Często jednak pracownicy obawiają się przyjąć na siebie taką odpowiedzialność, ponieważ w razie wystąpienia niedoboru w mieniu może ona skutkować obowiązkiem wyrównania przez nich zaistniałej szkody.

Propozycja zawarcia umowy o odpowiedzialności materialnej z formalnego punktu widzenia nie wiąże pracownika, ma więc prawo jej nie przyjąć. Może się jednak pojawić pytanie o dopuszczalność wypowiedzenia przez pracodawcę z tego powodu umowy o pracę. Zatrudniający może bowiem nie być zainteresowany w dalszym zatrudnianiu pracownika, który nie chce pracować na warunkach istotnych dla pracodawcy. W takich sytuacjach uznaje się, że wypowiedzenie umowy pracownikowi, który nie zgadza się na przyjęcie odpowiedzialności materialnej, jest uzasadnione. Przyjmuje się bowiem, że wypowiedzenie umowy o pracę stanowi zwyczajny tryb rozwiązania stosunku pracy, w związku z czym nie jest wymagane, aby wystąpiła szczególnie ważna przyczyna dokonania wypowiedzenia.

Pracodawca nie ma też obowiązku "szukać" innego stanowiska pracy dla pracownika, który nie zamierza wykonywać zatrudnienia związanego z odpowiedzialnością materialną.