eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo gospodarcze › Odsetki ustawowe od kosztów procesu

Odsetki ustawowe od kosztów procesu

2011-11-29 13:46

W dniu 20 maja 2011 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą przepis art. 481 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. nr 16 poz. 93 z późn. zm., dalej "Kodeks cywilny") nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu (sygn. akt III CZP 16/11, dalej "Uchwała").

Przeczytaj także: Odsetki ustawowe w 2012 r. i wcześniej

W omawianej Uchwale, Sąd Najwyższy odniósł się do istotnego praktycznego zagadnienia, sprowadzającego się do pytania, czy w razie opóźnienia dłużnika z zapłatą należności
z tytułu kosztów procesu cywilnego zasądzonych w prawomocnym orzeczeniu, można dochodzić w odrębnym procesie cywilnym odsetek ustawowych od tych kosztów.

W stanie faktycznym sprawy, której dotyczy Uchwała, powód domagał się zapłaty przez pozwaną określonej kwoty pieniężnej, stanowiącej skapitalizowane odsetki od kosztów procesu zasądzonych w innej sprawie, a niezapłaconych przez pozwaną mimo skutecznego wezwania do zapłaty.

W tym kontekście istotne jest, że zgodnie z art. 481 §1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd Najwyższy już wcześniej wyraził jednak pogląd, zgodnie z którym powyższy przepis nie może mieć zastosowania do zasądzonych przez sąd kosztów procesu (tak w uchwale Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 31 stycznia 1996 r., sygn. akt III CZP 1/96). Sąd Najwyższy również obecnie podtrzymał interpretację, zgodnie z którą orzeczenie dotyczące kosztów procesu ma charakter kompleksowego, ostatecznego i definitywnego rozstrzygnięcia o zwrocie tych kosztów. Sąd Najwyższy stoi także konsekwentnie na stanowisku, że po zakończeniu procesu nie można już dochodzić w odrębnym postępowaniu jakichkolwiek należności z tytułu kosztów procesu.

Na gruncie omawianego przypadku, Sąd Najwyższy podtrzymał swoje przedstawione już wcześniej zapatrywanie, zgodnie z którym koszty procesu mogą powstać wyłącznie w związku z prowadzonym postępowaniem sądowym, a sąd orzekający o kosztach ostatecznie rozstrzyga o ich konkretnej wysokości. Innymi słowy, zasądzone koszty procesu zawsze stanowią określoną kwotę nominalną, która nie podlega zwiększeniu o odsetki ustawowe za opóźnienie. Tym samym, odsetek od kosztów procesu nie można także dochodzić w odrębnym postępowaniu.

Omówiona powyżej interpretacja Sądu Najwyższego ma istotne praktyczne znaczenie dla wierzycieli, którzy dochodzą od dłużników zapłaty kosztów procesu. W przypadku opóźnienia dłużnika w zapłacie takich kosztów, nie można bowiem liczyć na doliczenie odsetek ustawowych za czas opóźnienia, pomimo że wydawałoby się to uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia. Wierzyciel dochodzący zasądzonych kosztów procesu, w razie opóźnienia w zapłacie, powinien więc zadbać o jak najszybsze wszczęcie egzekucji.

Warto jednak także zwrócić uwagę, że Sąd Najwyższy pomimo wykluczenia możliwości domagania się odsetek za opóźnienie od kosztów procesu, nie wykluczył jednocześnie możliwości zastosowania do wierzytelności z tego tytułu przepisów Kodeksu cywilnego np. o potrąceniu lub przelewie.

W przypadku trudności w ściągnięciu kosztów procesu, korzystnym rozwiązaniem może więc być potrącenie przez wierzyciela należnej mu kwoty kosztów procesu z wzajemnym zobowiązaniem wierzyciela względem dłużnika (jeśli istnieje wzajemne zobowiązanie, które może być potrącone). Podobnie, korzystna w takim przypadku może być sprzedaż wierzytelności z tytułu zasądzonych kosztów procesu i przeniesienie jej na inny podmiot w drodze przelewu. Wierzyciel może bowiem być zainteresowany sprzedaniem takiej wierzytelności za cenę odpowiednio niższą od wartości nominalnej zasądzonych kosztów, otrzymując jednak w ten sposób przynajmniej część należnej mu kwoty. Z drugiej zaś strony, na rynku można znaleźć podmioty zainteresowane nabywaniem tego rodzaju wierzytelności.

Podsumowując, wobec interpretacji przedstawionej w Uchwale przez Sąd Najwyższy, w przypadku opóźnienia dłużnika z zapłatą kosztów procesu, wierzyciele powinni poszukiwać takich rozwiązań, które pozwolą uniknąć niekorzystnych skutków braku możliwości żądania odsetek za czas opóźnienia od kwoty kosztów procesu.
Przeczytaj także: Odsetki ustawowe 2013 Odsetki ustawowe 2013

Przeczytaj także

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: