Uprawnienia wierzyciela w postępowaniu upadłościowym

Przeczytaj także: Postępowanie upadłościowe: zgromadzenie i rada wierzycieli

Ustalanie listy wierzytelności

Ponieważ postępowanie upadłościowe przewiduje szczególną procedurę ustalania wierzytelności wobec masy upadłości, wierzycielom przysługują także szczególne środki ochrony swych praw.

Mianowicie, wierzyciele mogą w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o przekazaniu listy wierzytelności sędziemu-komisarzowi, złożyć sprzeciw do listy wierzytelności, który rozpatrywany będzie przez sędziego-komisarza. Każdy wierzyciel umieszczony na liście może złożyć sprzeciw co do uznania którejkolwiek z zamieszczonej na niej wierzytelności, a co do odmowy uznania –wyłącznie ten, któremu odmówiono uznania zgłoszonej wierzytelności.

Sprzeciw rozpoznaje sędzia-komisarz na rozprawie. Na rozprawę wzywa syndyka, nadzorcę sądowego albo zarządcę (w zależności od tego, który z tych podmiotów został ustanowiony w postępowaniu), upadłego oraz wierzyciela, który złożył sprzeciw, i wierzyciela, którego wierzytelności sprzeciw dotyczy. Niestawiennictwo tych osób nie wstrzymuje wydania postanowienia. Na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie sprzeciwu przysługuje zażalenie. Zażalenie rozpoznaje sąd upadłościowy, jako sąd drugiej instancji.

Wierzyciele powinni dołożyć wszelkiej staranności w przygotowanie zgłoszenia wierzytelności tak, aby znalazło się na liście wierzytelności lub w przypadku nieuwzględnienia ich zgłoszenia w całości lub w części powinni starannie przygotowaći złożyć sprzeciw od listy wierzytelności, bowiem w postępowaniu upadłościowym nie przewidziano dalszej procedury weryfikacji listy wierzytelności. Co więcej, od postanowień sądu drugiej instancji w postępowaniu upadłościowym skarga kasacyjna ani skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.

Potrącanie wierzytelności zgłoszonych do masy upadłości

Wierzyciele, co do zasady, uprawnieni są do dokonywania potrąceń swoich wierzytelności wobec upadłego z wierzytelnościami, jakie masie upadłości przysługują wobec nich. Prawo upadłościowe przewiduje jednak szczególne warunki dokonywania takich potrąceń oraz określa przypadki, w których potrącenia nie są możliwe. Uprawnienie do potrącenia stanowi wyjątek pozwalający na pełne zaspokojenie swoich wierzytelności w stosunku do masy upadłości, bowiem wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Jeżeli więc wierzyciel jest jednocześnie dłużnikiem upadłego i spełnia warunki określone w Prawie upadłościowym,to może potrącić całość swego długu wobec masy upadłości z wierzytelnością, jaka mu przysługuje wobec masy upadłości. Biorąc pod uwagę, że pozostali wierzyciele uzyskają zaspokojenie jedynie w ograniczonym zakresie, zgodnie z planem podziału, wierzyciel dokonujący potrącenia jest w korzystniejszej sytuacji, bowiem umorzeniu podlega 100% kwoty poddawanej potrąceniu (potrącenie stanowi formę zaspokojenia, skoro potrącana część wierzytelności przestaje istnieć – wraz ze zmniejszeniem kwoty wierzytelności maleje także dług wobec masy upadłości).

Nie są to jedyne uprawnienia wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Szeroki wachlarz mniej znanych, choć użytecznych, uprawnień przysługujących wierzycielom w postępowaniu upadłościowym zasługuje na obszerniejszy wywód w oddzielnym artykule.