eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo pracy › Tydzień pracy przeciętnie pięciodniowy

Tydzień pracy przeciętnie pięciodniowy

2011-08-22 13:27

Przepisy dotyczące czasu pracy są bardzo rozbudowane i zawiłe. Poszczególne regulacje opierają się jednak na kilku podstawowych zasadach dotyczących czasu pracy, wśród których wiodącą jest zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Jest ona punktem wyjściowym dla innych przepisów regulujących tematykę czasu pracy.

Przeczytaj także: Indywidualny rozkład czasu pracy dla niepełnoetatowca

Jeszcze jeden dzień wolny oprócz niedzieli

W dziale VI Kodeksu pracy zawierającym przepisy dotyczące czasu pracy można znaleźć unormowania odwołujące się do przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Tak jest m.in. w przypadku art. 129 K.p., który wprowadza tzw. podstawowe normy czasu pracy, tj. 8-godzinną normę dobową i przeciętnie 40-godzinną normę tygodniową w ramach przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Samej definicji przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy przepisy nie podają. W sposób wyraźny istota tego pojęcia wynika jednak z brzmienia wspomnianego już art. 129 K.p. Podane w nim podstawowe normy czasu pracy mogą być przestrzegane tylko wówczas, gdy jeden dzień w tygodniu, oprócz niedzieli, będzie wolny. Wobec aktualnego brzmienia art. 130 K.p. formalnie dopuszczalne wydaje się ustalenie tego dnia w święto, które nie przypada w niedzielę (np. ustalenie dnia wolnego z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w sobotę, w którą przypada święto).

Trzeba zauważyć, że art. 129 K.p. mówi o przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Wspomniany wymóg wyznaczenia w tygodniu dnia wolnego oprócz niedzieli realizowany jest więc nie tyle w odniesieniu do danego tygodnia, co w ramach całego okresu rozliczeniowego. Stąd mowa o przeciętności - w określonym tygodniu może bowiem być więcej niż 5 dni roboczych, pod warunkiem, że w innych tygodniach okresu rozliczeniowego będzie ich odpowiednio mniej. Ważne jest, aby "w sumie" na każdy tydzień okresu rozliczeniowego przypadało po pięć dni roboczych. Pracodawca ustala te dni wolne przed każdym okresem rozliczeniowym biorąc pod uwagę wymogi konkretnej organizacji procesu pracy. W wielu wypadkach nie ma jednak potrzeby wyznaczania dni wolnych każdorazowo przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego. W typowym systemie podstawowym, gdzie pracownicy pracują od poniedziałku do piątku, dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest stały - to tzw. wolna sobota. Należy podkreślić, że wbrew potocznej nazwie, jest ona takim samym dniem powszednim jak pozostałe dni tygodnia oprócz niedzieli.

Wysoki dodatek za naruszenie zasady

Zabezpieczeniem realizacji wymogu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest art. 147 K.p. Stanowi on, że w każdym systemie czasu pracy, w którym przewiduje się pracę w niedziele i święta, pracownikowi należy zapewnić łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przypadających w tym okresie. W praktyce oznacza to konieczność wyznaczenia w każdym tygodniu dwóch dni wolnych, które, ze względu na "przeciętność" omawianej zasady, mogą ulec kumulacji w niektórych tygodniach. Ponieważ jednak pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi w każdym tygodniu okresu rozliczeniowego co najmniej 35-godzinny odpoczynek tygodniowy, rozkład czasu pracy powinien przewidywać w każdym tygodniu co najmniej 1 dzień wolny. Pracodawca, który np. organizuje czas pracy w ten sposób, że planuje wykonywanie pracy przez 7 dni w każdym tygodniu przez tego samego pracownika, w sposób rażący łamie więc zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Będzie tak nawet wówczas, gdy z uwagi na wymiar etatu pracownika, w ciągu tygodnia wymiar czasu pracy nie przekroczy 40 godzin.

Takie ewidentne przypadki naruszenia omawianej zasady nie są jednak nagminne. O wiele częściej zdarzają się natomiast sytuacje przekroczenia normy średniotygodniowej z uwagi na nieudzielenie pracownikowi odpowiedniej liczby dni wolnych w tygodniu.
Przeczytaj także: Zadaniowy czas pracy Zadaniowy czas pracy

 

1 2

następna

Przeczytaj także

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: