Wypłata dywidendy - ostracyzm wspólnika

Przeczytaj także: Dywidenda jako dopłata w spółce z o.o.

Pytanie: Jestem jednym z trzech wspólników w spółce z o. o. W zarządzie spółki zasiada dwóch wspólników. Zysk spółki większością głosów na zgromadzeniu wspólników został przeznaczony na kapitał zakładowy, nie otrzymuję części zysku z tytułu wypłaty dywidendy. Wspólnicy co roku podwyższają swoje wynagrodzenie z tytułu zasiadania w zarządzie, natomiast ja nie otrzymuję żadnego wynagrodzenia. Jak się bronić w takiej sytuacji?

Odpowiedź: W opisanej sytuacji możliwe rozwiązania są następujące:

• zaskarżenie uchwały zgromadzenia wspólników,
• zbycie udziałów,
• umorzenie udziałów w spółce,
• wykonanie prawa kontroli spółki,
• żądanie zbadania sprawozdania finansowego spółki.

Decyzja o wypłacie dywidendy podejmuje zgromadzenie wspólników i dotyczy ona wszystkich wspólników jednakowo. Rozumiem, że Państwa uchwała o dywidendzie nie różnicuje zasad wypłaty dywidendy w stosunku do poszczególnych udziałowców – byłoby to bowiem oczywiste naruszenie art. 174 § 1 ksh, zgodnie z którym wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce, chyba że ustawa lub umowa spółki stanowi inaczej. Jedynym kryterium wpływającym na udział w dywidendzie może być oczywiście ilość posiadanych udziałów a także ich uprzywilejowanie co do dywidendy (art. 174 § 3 ksh).

Jakie uprawnienia przysługują wspólnikowi w odniesieniu do uchwał zgromadzenia?

W stosunku do uchwał zgromadzenia wspólników (w tym uchwały o dywidendzie) przysługują Pani jako wspólnikowi dwa istotne uprawnienia.

Pierwsze to prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników sprzecznej z umową spółki bądź dobrymi obyczajami, która jednocześnie godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie Pani jako wspólnika (art. 249 § 1 ksh).

Drugie zaś stanowi prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników sprzecznej z ustawą (art. 252 § 1 ksh).

W sytuacji gdy nie ma Pani de facto nic do powiedzenia na zgromadzeniu wspólników, jednym z realnych rozwiązań jest po prostu wyjście ze spółki. Porozumienie i współpraca między wspólnikami to absolutnie podstawowy warunek prawidłowego funkcjonowania spółki.

Warto rozważyć zbycie udziałów w spółce

W Pani sytuacji rozważyłbym zbycie udziałów. Może ona nastąpić zarówno na rzecz dotychczasowych wspólników, jak i osób trzecich. Proszę jednak pamiętać, że umowa spółki może uzależniać zbycie udziałów od zgody spółki (art. 182 § 1 ksh), wyrażanej co do zasady przez jej zarząd (art. 182 § 2 ksh). Umowa może także nakładać inne ograniczenia dotyczące zbywania udziałów.

Może także Pani także zaproponować dobrowolne umorzenie udziału w drodze jego nabycia przez spółkę za zgodą wspólnika (art. 199 ksh).