Praca w dni wolne

Przeczytaj także: Praca kierownika w wolne soboty a inny dzień wolny

Pytanie: Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu sprawy dotyczącej wyznaczenia dnia wolnego w 6. dniu tygodnia. Obecnie w naszym regulaminie pracy mamy zapis, że „praca może być świadczona od poniedziałku do soboty, z zastrzeżeniem przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym”(miesięczny okres rozliczeniowy). Ponieważ nasza firma pracuje 7 dni w tygodniu na dwie zmiany, zapis ten pozwalał nam na wyznaczanie pracownikom w ciągu tygodnia innego dnia wolnego niż sobota.

W związku jednak z wprowadzonymi zmianami w kodeksie pracy (aby ułatwić sobie ustalanie czasu pracy w okresie rozliczeniowym) chcemy zmienić ten zapis i wskazać, że to sobota jest dniem wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy. Czy wprowadzając taki zapis do regulaminu możemy, przygotowując grafik, zaplanować pracownikowi pracę w sobotę, a dzień wolny w zamian za pracę w sobotę wyznaczyć np. na poniedziałek? Czy możemy tak planować pracę dla wszystkich naszych pracowników? Czy wprowadzenie do regulaminu pracy zapisu, że sobota jest dniem wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy powoduje, że nie możemy planować w tym dniu pracy naszym pracownikom, a praca w sobotę jest możliwa tylko w szczególnych sytuacjach?

Odpowiedź: Wykonywania przez pracownika pracy w dniu wolnym wynikającym z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy pracodawca nie może planować. Praca w tym dniu jest dopuszczalna jedynie w sytuacjach uzasadniających pracę w godzinach nadliczbowych.

Zasada przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, której realizacją jest obowiązek udzielenia pracownikom dnia wolnego od pracy, jest wyrazem prawa pracownika do wypoczynku. Dlatego też ustawodawca dopuszcza wykonywanie przez pracowników pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy jedynie w sytuacjach uzasadniających wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych.

Pracodawca może więc polecić pracownikom pracę w dniu wolnym jedynie w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Jak wynika z powyższego wyliczenia, oba przypadki uzasadniające pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy mają charakter nadzwyczajny, niemożliwy do wcześniejszego zaplanowania. Z tych też powodów pracy w dniu wolnym pracodawca nie może planować.