Jak polskie prawo chroni wzory użytkowe?

Przeczytaj także: Jednolity Patent Europejski krytykowany

Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

Uzyskując prawo ochronne, nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego wynosi 10 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym RP (dalej: „UPRP”).

Komu przysługuje prawo do uzyskania prawa ochronnego na wzór użytkowy

Prawo do uzyskania prawa ochronnego na wzór użytkowy przysługuje twórcy. Współtwórcom wzoru użytkowego uprawnienie to przysługuje wspólnie. W razie dokonania wzoru użytkowego w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo z realizacji innej umowy, prawo to przysługuje pracodawcy lub zamawiającemu, chyba że strony ustaliły inaczej.

W umowie pomiędzy przedsiębiorcami może być określony podmiot, któremu przysługiwać będą prawa w razie dokonania wzoru użytkowego w związku z wykonywaniem tej umowy. W razie dokonania wzoru użytkowego przez twórcę przy pomocy przedsiębiorcy, przedsiębiorca ten może korzystać z tego wzoru użytkowego we własnym zakresie. W umowie o udzielenie pomocy strony mogą ustalić, że przedsiębiorcy przysługuje w całości lub części prawo do uzyskania wzoru użytkowego.

Jeżeli zgłaszający chce skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, powinien w podaniu złożyć stosowne oświadczenie oraz dołączyć dowód potwierdzający zgłoszenie wzoru użytkowego we wskazanym państwie bądź wystawienie go na określonej wystawie. Dowód taki może być również złożony w ciągu trzech miesięcy od daty zgłoszenia.

Zgłoszenie wzoru użytkowego

Zgłoszenie wzoru użytkowego w celu uzyskania prawa ochronnego powinno obejmować:

1. podanie zawierające co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie prawa ochronnego,
2. opis wzoru użytkowego ujawniający jego istotę,
3. zastrzeżenie lub zastrzeżenia ochronne,
4. skrót opisu,
5. rysunki.

Do zgłoszenia dokonanego w celu uzyskania prawa ochronnego zgłaszający powinien dołączyć również inne dokumenty i oświadczenia, jeżeli jest to niezbędne do uzasadnienia twierdzeń i żądań zawartych w zgłoszeniu. Jeżeli zgłaszający nie jest twórcą wzoru użytkowego, powinien w podaniu wskazać twórcę i podstawę swego prawa do uzyskania prawa ochronnego.

Opis ochronny wzoru użytkowego

Opis wzoru użytkowego powinien przedstawiać wzór użytkowy na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł ten wzór użytkowy urzeczywistnić. W szczególności opis powinien zawierać tytuł odpowiadający przedmiotowi wzoru użytkowego, określać dziedzinę techniki, której wzór użytkowy dotyczy, a także znany zgłaszającemu stan techniki oraz przedstawiać w sposób szczegółowy przedmiot rozwiązania, z objaśnieniem figur rysunków i przykładem lub przykładami realizacji bądź stosowania wzoru użytkowego.