Zwolnienie z pracy z przyczyn pracodawcy

Przeczytaj także: Skrócenie półrocznego okresu wypowiedzenia

1. Likwidacja stanowiska pracy - na co uważać?

Likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania (wyrok SN z 12 grudnia 2001 r., I PKN 733/00, OSNP 2003/23/569).

Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę spowodowane zmianami organizacyjnymi, ograniczeniem zatrudnienia, likwidacją stanowiska pracy itp. nie musi zbiegać się w czasie z chwilą faktycznego ich przeprowadzenia. Dlatego istnienie stanowiska pracy w dniu wypowiedzenia umowy o pracę nie jest równoznaczne z brakiem rzeczywistej przyczyny, o ile w okresie wypowiedzenia lub w późniejszym, nieodległym czasie stanowisko to zostaje faktycznie zlikwidowane w związku z tymi zmianami (wyrok SN z 13 października 1999 r., I PKN 290/99, OSNP 2001/4/110).

Uwaga!
Zmiany organizacyjne, które nie pozostają w związku przyczynowym z koniecznością lub potrzebą zwolnienia konkretnego pracownika, nie stanowią uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę (wyrok SN z 8 czerwca 2001 r., I PKN 453/00OSNP, 2003/8/196). Podobnie wypowiedział się SN także w innym wyroku, orzekając, że wypowiedzenie umowy o pracę dokonane po upływie znacznego czasu od likwidacji komórki organizacyjnej, w której pracownik był zatrudniony, jeżeli pracodawca wyznaczył mu inne miejsce pracy, może być uznane za nieuzasadnione ze względu na brak związku między likwidacją miejsca pracy a rozwiązaniem umowy (wyrok SN z 22 września 1999 r., I PKN 279/99, OSNP 2001/2/43).

2. Jakie przepisy stosować przy zwalnianiu z przyczyn niedotyczących pracownika?

Z przyczyn niedotyczących pracownika zwalniać może każdy pracodawca. Jednak nie wszyscy pracodawcy mogą robić to na podstawie tych samych przepisów. Obowiązujące prawo pracy dzieli w tym przypadku pracodawców na 2 kategorie:

• tych, którzy zatrudniają mniej niż 20 pracowników,
• tych, którzy zatrudniają 20 lub więcej pracowników.

Pracodawca zatrudniający mniej niż 20 pracowników

Jeżeli pracodawca dokonuje zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników, a zatrudnia do 20 pracowników włącznie - obowiązują go wyłącznie przepisy Kodeksu pracy.

Wiążą się z tym 2 zasady:

1. pracownicy są lepiej chronieni przed zwolnieniem,
2. nie ma obowiązku wypłacania odpraw pieniężnych zwalnianym pracownikom.

Przykład z życia:
Pracodawca prowadzi 3 punkty gastronomiczne, pracownica jednego z nich przebywa na urlopie wychowawczym. Z powodów ekonomicznych pracodawca zamyka punkt na obrzeżach miasta (zlikwidowano linię autobusową, która miała przy nim przystanek, co oznacza mniejszy ruch i mniej klientów).

Pracodawca nie może zwolnić z tego powodu pracownicy na urlopie wychowawczym. Mógłby ją zwolnić, gdyby powody ekonomiczne zmusiły go do likwidacji całej firmy (zamknięcia wszystkich punktów gastronomicznych).

Pracodawca zatrudniający 20 i więcej pracowników

Jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, dokonuje zwolnień na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, dalej zwanej "ustawą z 13 marca 2003 r.".