Kara porządkowa: jaką zastosować?

Przeczytaj także: Kara porządkowa dla przewodniczącego związku zawodowego

Rozważmy następującą sytuację: Pan Piotr jest pracownikiem produkcji w przetwórni owocowej. Jego praca polega na rozładowywaniu owoców z samochodów dostawczych i dostarczaniu ich na halę produkcyjną. Od 20 lat jest on wzorowym pracownikiem. Jednak pewnego dnia spóźnia się do pracy 3 godziny. W dodatku pojawia się w stanie nietrzeźwym. Pracodawca dowiaduje się o tym po tygodniu. Jaką karę może wymierzyć panu Piotrowi?

Aby dowiedzieć się jaką karę można wymierzyć za powyższe przewinienie, należy ustalić rodzaj naruszenia oraz odpowiedzialność, jakiej za dane przewinienie pracownik może podlegać.

Zasadniczo pracownik może podlegać czterem rodzajom odpowiedzialności:

1. odpowiedzialności materialnej – za szkodę wyrządzoną pracodawcy przez zawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych;
2. odpowiedzialności porządkowej – za nieprzestrzeganie organizacji pracy u pracodawcy;
3. odpowiedzialności dyscyplinarnej – regulowanej odrębnymi przepisami, za przewinienia w tych przepisach wskazane (np. odpowiedzialność urzędników, nauczycieli);
4. odpowiedzialności zawodowej – ponoszonej przed organami samorządu zawodowego, za złamanie zasad obowiązujących konkretną grupę zawodową (np. lekarzy, pielęgniarki, adwokatów).

W przypadku pana Piotra mamy do czynienia z nieprzestrzeganiem ustalonej organizacji i porządku pracy. Za swoje przewinienie może on więc ponieść jedynie odpowiedzialność porządkową.

Odpowiedzialność porządkowa to odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przez pracownika:

1. ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,
2. przepisów BHP,
3. przepisów przeciwpożarowych,
4. przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności pracy.

Z tytułu odpowiedzialności porządkowej można ukarać pracownika m.in. za:

• spóźnienie się do pracy,
• opuszczenie miejsca pracy bez konsultacji z pracodawcą,
• palenie papierosa w magazynie z artykułami biurowymi,
• zablokowanie drzwi ewakuacyjnych,
• naruszenie regulaminu pracy,
• spożywanie alkoholu w miejscu pracy,
• wykonywanie pracy bez wymaganej na danym stanowisku odzieży ochronnej.

Nie będzie natomiast możliwe zastosowanie kary porządkowej w przypadku wykonywania przez pracownika pracy złej jakości. W takiej sytuacji, jeśli wystąpi wina pracownika, a pracodawca poniesie szkodę, można domagać się odszkodowania.

Za naruszenie objęte odpowiedzialnością porządkową Kodeks pracy przewiduje możliwość zastosowania jednej z trzech kar porządkowych:

1. kary upomnienia
2. kary nagany
3. kary pieniężnej

Karę upomnienia i karę nagany pracodawca może zastosować w każdym przypadku, o ile pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art. 108 § 1 KP).