Pełnomocnictwo a prokura

Przeczytaj także: Reprezentacja spółki: na co zwrócić uwagę?

Zakres umocowania

Z uprawnień prokurenta wyłączone są natomiast takie czynności prawne, na podstawie, których następuje zbycie firmy, oddanie jej do czasowego korzystania oraz zbywanie i obciążanie nieruchomości. Do dokonania powyższych czynności prawnych wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.
Kompetencje pełnomocnika zależą od rodzaju udzielonego mu pełnomocnictwa. Ze względu na zakres uprawnień możemy wyróżnić pełnomocnictwo ogólne, które uprawnia pełnomocnika do wykonywania czynności zwykłego zarządu, np. regulowania bieżących rachunków; rodzajowe - do poszczególnych rodzajów czynności przekraczających zwykły zarząd, np. sprzedaży kilku nieruchomości, szczególne - do jednostkowych czynności, np. sprzedaży konkretniej nieruchomości, czy procesowe - uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego, do reprezentowania mocodawcy przed sądem.

Udzielenie pełnomocnictwa i prokury

Pełnomocnictwo może zostać udzielone przez każdą osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Prokurę może ustanowić natomiast wyłącznie przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego (np. spółki osobowe, spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie).

Kto może zostać pełnomocnikiem i prokurentem?

Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych, przy czym wystarczająca jest ograniczona zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem może być również osoba prawna. Prokurentem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych.

Udzielenie i forma prokury i pełnomocnictwa

Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Ta forma jest też wystarczająca do dokonywania czynności prawnych, dla których potrzebna jest inna szczególna forma pełnomocnictwa (np. przeniesienie prawa własności nieruchomości może odbyć się bez wymaganej formy notarialnej). Prokura może być tez udzielona przez oświadczenie woli złożone w drodze elektronicznej, które zostanie opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, ponieważ ta forma jest równoważna formie pisemnej.

Forma ustanowienia pełnomocnictwa zależy od jego rodzaju. Do udzielenia pełnomocnictwa ogólnego niezbędne jest zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jeśli z kolei do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie (np. umowy dotyczące nieruchomości wymagają formy aktu notarialnego i w takiej formie należy udzielać też pełnomocnictwa do ich zawarcia). Dopuszcza się także udzielenie pełnomocnictwa ustnego.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa i prokury

Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, z wyjątkiem przypadku, gdy mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa. Np. umowa o pracę. Umocowanie samoistnie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika chyba, że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa. Należy zaznaczyć, iż w przypadku otwarcia likwidacji osoby prawnej nie wygasają udzielone przez spółkę pełnomocnictwa jak to się ma w przypadku prokury. Otwarcie likwidacji powoduje automatyczne wygaśnięcie prokury.

Prokura może być w każdym momencie odwołana. W spółkach kapitałowych każdy z członków zarządu jest uprawniony do odwołania prokury. Prokura wygasa w następujących przypadkach:

• wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru i ogłoszenia upadłości mocodawcy,
• otwarcia likwidacji przedsiębiorcy,
• przekształcenia przedsiębiorcy,
• śmierci prokurenta.

Natomiast, śmierć przedsiębiorcy, ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Główną zaletą prokury jest jawność osoby prokurenta, poprzez obowiązek umieszczania jego nazwiska w KRS przedsiębiorcy. Zakres uprawnień prokurenta jest ściśle określony ustawą w przeciwieństwie do pełnomocnictwa, którego treść w pełni zależy od umowy stron.