eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo administracyjne › Pomoc prawna z urzędu a zwolnienie od kosztów sądowych

Pomoc prawna z urzędu a zwolnienie od kosztów sądowych

2010-05-04 13:52

Nowelizacja ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.269 z późn. zm.) dokonana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.10.7.45), która weszła w życie 19 kwietnia 2010 r. stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2008 r. (sygn. akt P 37/07), stwierdzającego niezgodność dotychczasowych regulacji dotyczących ustanawiania pomocy prawnej z urzędu z Konstytucją.

Przeczytaj także: Dochodzenie roszczeń. Zobacz, jak wzrosły opłaty sądowe

Na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów ustanowienia adwokata lub radcy prawnego mogła domagać się wyłącznie strona zwolniona od kosztów sądowych w całości lub w części. W przypadku podmiotów, które nie korzystały z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych oznaczało to brak przesłanek sądowego zwolnienia od kosztów sądowych, co w konsekwencji prowadziło do niemożności skorzystania przez stronę z pomocy adwokata lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd.

Tymczasem na mocy znowelizowanego art. 117 k.p.c. o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego może ubiegać się strona niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, jeżeli złoży oświadczenie, że nie jest w stanie bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. Prawo do domagania się ustanowienia przez sąd adwokat lub radcy prawnego zostało więc oderwane od kwestii zwolnienia od kosztów sądowych, tym samym umożliwiając skorzystanie z tej instytucji przez szerszy krąg osób zainteresowanych. Uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych w całości bądź w części przestało być warunkiem formalnym, którego spełnienie umożliwiało podmiotowi ubieganie się o ustanowienie przez sąd fachowego pełnomocnika procesowego.

Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego należy zgłaszać wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie do protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy.

Warte podkreślenia jest także to, że zgodnie z art. 1191 k.p.c. sąd może zarządzić stosownie dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powiązał wątpliwość co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. W konsekwencji, o ustanowieniu adwokata lub radcy prawnego rozstrzygać będzie potrzeba jego udziału w sprawie (art. 117 § 5 k.p.c.) i możność pokrycia jego wynagrodzenia przez stronę, nie zaś - jak dotychczas - posiadanie majątku wystarczającego na zapłatę kosztów sądowych.

W znowelizowanym art. 117 § 6 k.p.c. wprowadza się zasadę, że wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym lub postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd przekazuje do rozpoznania sądowi pierwszej instancji, chyba że uzna wniosek za uzasadniony.

Rozwiązanie to daje możliwość przeprowadzenia kontroli instancyjnej każdego orzeczenia odmawiającego ustanowienia adwokata lub radcy prawnego (w przeciwieństwie do poprzedniego art. 117 § 3 k.p.c., który przewidywał fakultatywne przekazywanie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego do rozpoznania sądowi pierwszej instancji). Uznano, że w razie oddalenia wniosku, strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, powołując się na te same okoliczności. W takim przypadku wniosek podlegać będzie odrzuceniu; postanowienie o odrzuceniu wniosku nie jest zaskarżalne zażaleniem (art. 1172 k.p.c.).

O ustanowieniu adwokata lub radcy prawnego rozstrzyga sąd, natomiast osobę konkretnego adwokata lub radcy prawnego wskazuje właściwy organ samorządu adwokackiego lub radcowskiego. Jednakże, dostrzegając celowość umożliwienia stronie wpływu na wybór konkretnego adwokata lub radcy prawnego w ograniczonym zakresie przyznano stronie prawo wyboru osoby pełnomocnika procesowego. Strona może bowiem wskazać we wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z imienia i nazwiska adwokata lub radcę prawnego, któremu chciałaby, aby jej sprawa została powierzona. Zgodnie bowiem z art. 1173 § 3 k.p.c. jeżeli strona wskazała we wniosku adwokata lub radcę prawnego, który miałby ją reprezentować i sąd ustanowi adwokata lub radcę prawnego, to właściwy organ samorządu w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę. Wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego i zawiadomienie o tym sądu następować powinno niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu tygodnia.

 

1 2

następna

Przeczytaj także

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: