Jak obliczyć nadgodziny średniotygodniowe?

Przeczytaj także: Czy ruchomy czas pracy powoduje nadgodziny?

Jeżeli zatem pracownik w dniu harmonogramowo wolnym od pracy, niebędącym dniem wolnym wynikającym z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, wykonywał pracę w wymiarze 10 godzin, to praca taka w wymiarze pierwszych 8 godzin stanowić będzie pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy (rekompensowana wynagrodzeniem powiększonym o 100% dodatek), a w wymiarze kolejnych 2 godzin jako praca nadliczbowa wynikająca z przekroczenia dobowej normy czasu pracy (rekompensowana wynagrodzeniem powiększonym o 50% dodatek).

Dla dokładnego określenia kiedy i czy mamy do czynienia z pracą w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowej normy czasu pracy konieczne jest zatem nałożenie faktycznie przepracowanych przez pracownika godzin na planowane na dany okres rozliczeniowy godziny pracy ujęte w harmonogramie czasu pracy danego pracownika.

3. Różne poglądy PIP i MPiPS

Przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy można obliczyć stosując wzory zaproponowane przez Państwową Inspekcję Pracy lub Ministerstwo Pracy.

Najczęściej praca w dniu wolnym od pracy, w rezultacie której pracownik nie otrzymał rekompensaty w postaci dnia lub czasu wolnego od pracy, powoduje przekroczenie przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy. Taką pracę nadliczbową pracodawca powinien zrekompensować albo czasem wolnym od pracy, albo normalnym wynagrodzeniem powiększonym o 100% dodatek za każdą godzinę takiej pracy.

W praktyce powstają jednak problemy z określeniem, kiedy mamy do czynienia z pracą w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy. W tym zakresie pomocne są metody wykazywania takiej pracy zaproponowane przez PIP oraz MPiPS.

Według PIP ustalenia liczby godzin nadliczbowych powstałych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowych norm czasu pracy dokonuje się w następujący sposób:

• od faktycznie przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym godzin pracy odejmuje się liczbę godzin pracy planowanych na dany okres rozliczeniowy, jeżeli wynik jest dodatni, to
• od tak uzyskanego wyniku odejmuje się liczbę godzin, które powstały z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowego wymiaru czasu pracy (lub jego przedłużonego wymiaru),
• otrzymana w ten sposób liczba godzin pracy wyraża liczbę godzin nadliczbowych powstałych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowych norm czasu pracy.

Natomiast metoda MPIPS jest następująca:

• od liczby faktycznie przepracowanych godzin w ciągu okresu rozliczeniowego odejmuje się liczbę godzin pracy nadliczbowej wynikającej z tytułu przekroczenia normy dobowej,
• od uzyskanego wyniku należy odjąć iloczyn 8 godzin i liczby dni „wykraczających” poza pełne tygodnie okresu rozliczeniowego, przypadające od poniedziałku do piątku,
• uzyskany wynik należy podzielić przez liczbę pełnych tygodni okresu rozliczeniowego.

Jeżeli uzyskany wynik jest wyższy niż 40, to znaczy, że wystąpiła praca nadliczbowa z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej.