eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo pracy › Ugoda pozasądowa nie pozbawi prawa do pensji

Ugoda pozasądowa nie pozbawi prawa do pensji

2010-01-13 01:23

Przyjrzyjmy się następującej sytuacji: pracodawca zalegał z wypłatą wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Pracownik nosił się z zamiarem wniesienia sprawy do sądu pracy. Ostatecznie spór zakończyła ugoda pozasądowa, w której szef zobowiązał się do uregulowania zaległości. W tekście ugody znalazło się również miejsce dla postanowienia, na mocy którego zatrudniony miał się zrzec wszystkich roszczeń (również finansowych) w stosunku do firmy, które mogłyby się pojawić w przyszłości. Pracownik uznał jednak, że taki zapis jest dla niego krzywdzący i odmówił podpisania ugody. Czy miał słuszność?

Przeczytaj także: Spory ze stosunku pracy a ugoda sądowa

Zgodnie z treścią art. 243 K.p., pracodawca i pracownik powinni dążyć do polubownego załatwienia sporu ze stosunku pracy. Jednym ze sposobów polubownego rozstrzygnięcia takiego konfliktu jest możliwość skorzystania z instytucji ugody pozasądowej. Zwaśnione strony stosunku pracy mogą dążyć do jej zawarcia na podstawie art. 58 i 917 K.c. w zw. z art. 300 K.p. W ugodzie szef i podwładny godzą się na wzajemne ustępstwa tak, aby zniwelować niepewność co do roszczeń wynikających ze stosunku pracy, zapewnić ich wykonanie lub uchylić istniejący lub mogący powstać spór.

Ustawodawca nie narzuca dla ugody pozasądowej żadnej szczególnej formy (wyjątek stanowi ugoda dotycząca zgody pracownika na potrącanie określonych sum z jego wynagrodzenia, dla której zastrzeżona jest forma pisemna). Zasadne wydaje się jednak uznać, iż sporządzenie ugody na piśmie zawsze jest korzystniejsze- nie do przecenienia jest bowiem wartość dowodowa takiego dokumentu. Nie ma przeszkód formalnych, aby zawarcie ugody nastąpiło pod warunkiem lub z zastrzeżeniem określonego terminu.

Zakres spornych kwestii, które można załatwić ugodowo jest niezwykle szeroki (np. roszczenia majątkowe, uprawnienia urlopowe, kwestia istnienia stosunku pracy). Zawieraniu ugody pozasądowej powinna towarzyszyć nie tylko szczególna dbałość o jej poprawną treść i formę.

Strony powinny dołożyć również wszelkich starań, aby wykluczyć wady oświadczeń woli, a więc m.in. błędy, pozorności czy groźby. Ponadto przy zawieraniu umowy trzeba mieć na względzie istnienie przepisów bezwzględnie obowiązujących w zakresie praw niezbywalnych, w tym również i osobistych, które w ogóle nie mogą stać się przedmiotem ugody.

W omawianym przypadku w tekście ugody znalazła się klauzula, na mocy której pracownik miał zrzec się wszelkich przyszłych roszczeń, które mogłyby się pojawić w przyszłości. Tego rodzaju zapis jest ze wszech miar nieprawidłowy.

Po pierwsze, tego typu sformułowanie znacznie wykracza poza treść art. 917 K.c., w którym ustawodawca mówi jedynie o możliwości uchylenia sporu istniejącego lub sporu, który może powstać.

Po drugie, akceptacja klauzuli o zrzeczeniu się wszelkich roszczeń oznaczałaby, że pracownik rezygnuje m.in. z ewentualnych roszczeń dotyczących wynagrodzenia czy też urlopu, co niewątpliwie jest sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym. Należy bowiem pamiętać, że art. 84 K.p. zakazuje pracownikowi rezygnacji z prawa do wynagrodzenia. Zakaz ten obejmuje również inne składniki wynagrodzenia i dotyczy zarówno zrzeczenia całkowitego, jak i częściowego, jest bezwzględny i obejmuje wszelkie oświadczenia pracownika, w tym również w drodze ugody sądowej (por. wyrok SN z 3 lutego 2006 r., II PK 161/05, OSNP 2007, Nr 3-4, poz. 41).

Podobnie jest w przypadku urlopu wypoczynkowego- prawo do niego jest niezbywalne (por. art. 152 § 2 K.p.). SN podkreślił to w ciągle zachowującym aktualność wyroku z 7 lutego 1967 r. (I PR 53/67, OSPiKA 1967, Nr 12, poz. 287), w którym stwierdził, iż pracownik w umowie o pracę, a także w czasie jej trwania, nie może zrzec się prawa do urlopu i to zarówno bieżącego, jak i zaległo, jeśli urlop może być jeszcze wykorzystany.

A zatem, klauzula ugody pozasądowej dotycząca zrzeczenia się wszelkich przyszłych roszczeń wynikających ze stosunku pracy słusznie wzbudziła opór wzmiankowanego we wstępie pracownika. Tego typu zapis należy uznać za niedopuszczalny.

Przy okazji omawianego zagadnienia warto również przywołać wyrok SN z 1 lutego 2000 r. (I PKN 503/99, OSNP 2001, Nr 12, poz. 411), w którym to skład orzekający uznał, iż ocena, czy zawarte w treści ugody sądowej oświadczenie pracownika dotyczące "zrzeczenia się wszelkich roszczeń finansowych" w stosunku do pracodawcy, narusza bezwzględnie obowiązujący przepis art. 84 K.p., a w związku z tym, czy cała ugoda sądowa (lub tylko jej część - zgodnie z art. 58 § 3 K.c.) jest dotknięta nieważnością, musi być poprzedzona ustaleniem rzeczywistej treści ugody.

Przypomnijmy jeszcze, wspomniany art. 58 § 3 K.c. stanowi, iż jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Przeczytaj także

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: