Rynek pocztowy a interesy konsumentów

Przeczytaj także: Prywatni operatorzy pocztowi VI-XII 2008

W ostatnim czasie na rynku zwiększyła się również aktywność krajowych operatorów prywatnych. W listopadzie 2006 roku rozpoczęła działalność firma InPost Usługi Pocztowe, która do końca 2007 roku planuje zbudować około 800 placówek. InPost zasłynął z obciążania kopert tak, by przesyłki listowe ważyły więcej, niż 50 g (granica obszaru zastrzeżonego), dzięki czemu firma mogła konkurować z Pocztą Polską.

Prywatną ogólnokrajową pocztę utworzyła też Polska Agencja Finansowa, prowadząca sieć około 200 punktów kasowych, gdzie można płacić rachunki za gaz, czynsz czy światło. Oprócz dostarczania przesyłek PAF oferuje usługi kredytowe, ubezpieczeniowe i tłumaczenia. Obaj operatorzy koncentrują się jednak na klientach biznesowych i działają głównie w dużych miastach.

Znaczącego rozwoju konkurencji na rynku pocztowym w Polsce, a wraz z nim obniżki cen i poprawy jakości i asortymentu usług, można spodziewać się dopiero po ostatecznym otwarciu rynku i całkowitym zniesieniu obszaru zastrzeżonego. Decyzją Parlamentu Europejskiego data pełnej liberalizacji rynku pocztowego została przesunięta z 1 stycznia 2009 roku na 1 stycznia 2011 roku. Można się wówczas spodziewać wejścia na polski rynek operatorów narodowych z krajów Europy Zachodniej, takich jak niemiecka Deutsche Post czy francuska Le Poste. Efekty konkurencji z ich strony będą zapewne odczuwalne stopniowo, zanim zbudują swoją sieć obsługi klientów.

Wyzwaniem dla konkurentów będzie zwłaszcza konieczność zapewnienia powszechności dostępu usług pocztowych w całym kraju. Obecnie około 80 proc. zysku Poczty Polskiej wypracowują placówki w 15 największych miastach, a około 1000 placówek Poczty Polskiej przynosi straty.

W odpowiedzi na działania krajowych operatorów prywatnych i perspektywę nieuchronnej (choć nieco przesuniętej w czasie) całkowitej liberalizacji rynku Poczta Polska zdecydowała się wprowadzić nowe usługi np. możliwość sprawdzenia zawartości koperty przed zapłaceniem. Usługa ta cieszy się coraz większym powodzeniem, szczególnie wśród klientów sklepów i aukcji internetowych (60% przesyłek związanych z aukcjami na najpopularniejszym polskim portalu aukcyjnym Allegro jest rozsyłanych właśnie przez Pocztę Polską).

Mimo tych innowacji jakość usług świadczonych konsumentom przez Pocztę Polską należy uznać za niską (szerzej na ten temat w rozdziale „Najważniejsze problemy konsumentów”).

Euroskrzynki

W chwili obecnej Poczta Polska jest jedynym operatorem posiadającym dostęp do skrzynek pocztowych. Skrzynki na korespondencję (tzw. skrzynki starego typu) są zamykane na klucz, a odpowiednie klucze posiadają jedynie pracownicy Poczty Polskiej. Operator publiczny jest ponadto odpowiedzialny za montaż i utrzymanie skrzynek w budownictwie wielorodzinnym. Takie rozwiązanie praktycznie uniemożliwia innym operatorom pocztowym skuteczne konkurowanie z Pocztą Polską, muszą oni bowiem dostarczać korespondencję do rąk własnych konsumenta.

Sytuacja ta ulegnie jednak wkrótce zmianie. Zgodnie z ustawą Prawo pocztowe z dnia 12 czerwca 2003 roku, implementującą odpowiednie regulacje europejskie do prawa polskiego do 24 sierpnia 2008 roku wszyscy właściciele lub współwłaściciele nieruchomości będą musieli wymienić skrzynki pocztowe na tzw. skrzynki nowego typu (z otworem wrzutowym z przodu), do których korespondencję będą mogli wrzucać listonosze wszystkich firm, a nie tylko Poczty Polskiej. Klucz do skrzynki będzie miał jedynie właściciel lokalu.