Dochodzenie praw z weksla

Przeczytaj także: Zaginiony weksel należy umorzyć

Jeżeli prawdziwość i treść prawidłowo wypełnionego weksla nie budzą wątpliwości sądu, wydaje on zgodnie z dyspozycją art. 485 §2 kpc nakaz zapłaty, w którym orzeka, że pozwany ma w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoić roszczenie w całości wraz z kosztami albo wnieść w tym terminie zarzuty. W pierwszej fazie postępowania nakazowego opartego na wekslu, ocena zasadności roszczenia ograniczona jest w zasadzie wyłącznie do prawidłowości jego wypełnienia. Dodatkową przesłanką wydania nakazu jest negatywna przesłanka braku wątpliwości dotyczących prawdziwości i treści weksla.

Dopiero w drugiej fazie procesu wekslowego, wywołanej wniesieniem przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty, dłużnik wekslowy może podnosić zarzuty formalne i materialne, stanowiące środki obrony przeciwko zobowiązaniu wekslowemu, w tym także w określonych warunkach zarzuty dotyczące stosunku podstawowego.

Zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny. Jest ono oderwane od swej podstawy prawnej (causa). W procesie wekslowym obowiązuje zasada ograniczenia zarzutów przysługujących dłużnikom wekslowym wobec posiadacza weksla, zwana zasadą materialnej surowości zobowiązania wekslowego. Głównym celem tego ograniczenia jest ułatwienie funkcji obiegowej weksla, tak aby ten, kto nabywa weksel mógł liczyć na to, że zakres odpowiedzialności dłużników wekslowych wynika z treści dokumentu. Zarzuty przysługujące dłużnikom wekslowym są ograniczone lub nawet ulegają wyłączeniu, jeżeli prawa z weksla zostały przeniesione przez indos. Z kolei odpowiedzialność dłużników wekslowych jest łagodniejsza, jeżeli weksel znajduje się nadal w rękach remitenta, jako pierwszego wierzyciela.

Wniesienie w terminie zarzutów od wydanego przez sąd nakazu zapłaty powoduje przejście postępowania do zwykłego trybu. Przewodniczący wyznacza rozprawę, a w toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich skorzystać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Powód może powołać nowe fakty i dowody w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu pisma pozwanego zawierającego zarzuty. Na tym etapie sąd działając na wniosek pozwanego może wstrzymać wykonanie nakazu.

Po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Reasumując należy stwierdzić, że takie cechy postępowania w sprawach dochodzenia roszczeń wynikających z weksli jak szybkość, uproszczenie procedury, ograniczone możliwości powoływania zarzutów przez dłużników wekslowych sprzyjają obiegowi wekslowemu i zachęcają do korzystania z tej formy obrotu wierzytelnościami.